Çalışma Hayatı Uzmanı Tarkan Zengin ile memur toplu sözleşmelerini, sendikal hareketi, belediyelerdeki işten atmaları ve çalışma hayatının sorunlarını konuştuk.
-Kamu çalışanlarının toplu sözleşmelerinde gelinen durum nedir?
Görüşmeler tıkanınca, toplu sözleşme Hakem Kuruluna gitti. Kurul 5 gün içinde kararını verecek.
-Memurların beklentileri neler?
Memurların öncelikle maaşlarına ilişkin parasal talepleri var. Yetkili sendikaların, gelir vergisi oranının yüzde 15’te sabitlenmesi, kılık kıyafet yönetmeliğinde antidemokratik hususların çıkarılması, sözleşmeli personelin kadroya alınması, 3600 ek gösterge, iş sağlığı ve güvenliği, izin hakları, fiili hizmet süresi zammı, engelliler, emekliler, kadın çalışanlar ve sendikal haklar gibi çok farklı konularda toplu sözleşme teklifleri var.
-Görüşmelerin hakem kuruluna gideceğini tahmin etmiştiniz. Uzlaşma olmamasının nedenleri neler?
22 yıllık tecrübenin payesi diyelim. Bunun birçok nedeni var özellikle 4688 sayılı kanundan kaynaklanan yapısal birtakım sorunlar var. Bunlara ilaveten enflasyon verileri de önemli etken.
-CHP’li belediyelerin işçi emekçi kıyımı hakkındaki değerlendirmelerinizi alabilir miyiz?
Seçimden önce verilen sözler tutulmadı. Şimdiden 3 bini aşkın işçinin ve yüzlerce sözleşmeli memurun işten atıldığı; 30 bin işçinin ve 8 bin memurun baskıyla sendikalarından istifa ettirildikleri gerçeğiyle karşı karşıyayız. Özellikle CHP-HDP belediyelerinde yapılan sendikal baskılar ve atılan emekçiler için bu partilerden henüz bir ses çıkmadı. Kılıçdaroğlu, geçen yıl “Buradan sendikalara da sesleniyorum, neden çıkıp mücadele etmiyorsunuz? Neden gidip iktidar partisinin kapısına dayanmıyorsunuz?” demişti. İşten atılan işçiler Bolu’dan CHP genel merkezinin kapısına kadar yürüdüler ama CHP’den hiç ses çıkmadı.
İşten atmaya tedbir alınsın
-Atılanlarla ilgili ne yapılabilir?
Belediyelerin işten attıkları emekçileri hangi haklı nedene dayanarak attıklarını doğrusu merak ediyorum. İşe iade davası açacak emekçilerin önemli bölümünün işine geri döneceğini düşünüyorum. Ayrıca belediyelerde işgücünüze ihtiyaç yok diye çıkarılanların yerine hemen yeni işçiler alındığını görüyoruz. HDP’li Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi başta şehit ailesi yakınları olmak üzere birçok işçi çıkardı. Bu işçilerin yerine terör örgütüyle iltisaklı oldukları iddia edilen yeni işçiler alındığı söyleniyor. Çıkarılan işçilerin işgücüne ihtiyacımız yok diyerek ertesi gün yeni işçiler almalarını engelleyecek tedbirler alınmalı.
-İşsizlik problemi nasıl aşılır?
Mayıs 2019’da işsizlik oranı %12,8 olarak gerçekleşti. Türkiye’de mezunların sahip olduğu nitelikler ile işgücü piyasasının beklediği nitelikler arasında uyumsuzluk olduğundan dolayı genç işsizlik oranları yüksek. Yapılması gereken iş piyasasının aradığı niteliklere uygun becerileri olan işgücü yetiştirmektir.
CHP, başörtüsünü de yasaklar
-Ankara Belediyesi, sakal yasağı getirdi, bu neyin nesi, habercisi?
12 Eylül’den kalma çağdışı yönetmeliğe dayanılarak yıllarca kamuda çalışan kadınlara başörtüsü yasaklanmıştı. Bu genelgeyi görünce 2013’te yapılan değişikliğin ne kadar önemli olduğunu anladım. Eğer o gün çalışan kadınlar için kılık kıyafet yönetmeliği değiştirilmemiş olsaydı bugün bu belediyelerde çalışan kadınlara başlarını açmaları söylenecekti.
-15 Temmuz işgal girişiminde sendikalar nasıl bir duruş sergiledi. Sendikalar milli meselelerde yeterli duyarlılığı gösterebiliyor mu?
Sendika konfederasyonları, meslek örgütleri ile sivil toplum örgütlerinin önemli bir bölümü işgale karşı durdu. Ancak darbe teşebbüsü ve sonrasında yeterli tepki vermeyen sendikalar da oldu ve “darbe kötü ama ülkeyi yönetenler de kötü” gibi garip cümleler kurdular.
Milli Sendikalar dik durdu
Türk-İş, Hak-İş ve Memur-Sendarbe girişiminin ilk saatlerinde güçlü biçimde darbenin karşısında durdu, alanlara çıktı. KESK ve DİSK ise ancak darbenin ertesi günü yaptıkları açıklamada ise darbecilerden daha çok Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı eleştirdi. TMMOB ise, “bu kavganın tarafı değiliz” diyerek utanç verici bir açıklama yaptı. Çeşitli vesilelerle alanlara çıkmayı alışkanlık haline getiren bu örgütler, 29 gün süren demokrasi nöbetlerinde de ortada yoktular.
Şehitlere hatimden rahatsız olan sendikalar var
-Bazı sendikaların İslam karşıtlığını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bunların özellikleri darbeci, din karşıtı ve devlet aygıtı olmalarıdır. Bunu 3D diye simgeleştiriyorum. Uzun yıllar sendikal hareketin önemli bir bölümünün anlayışı böyle olduğu için sendikalara toplumsal ve tabansal güven azalmıştı. Bugün önemli oranda bu durum değişmiş olsa da halen darbeci ve din karşıtı sendikaların varlığını biliyoruz. Mesela KESK’e bağlı Eğitim-Sen, 24 Kasım Öğretmenler Günü münasebetiyle, 15 Temmuz başta olmak üzere görevi başında şehit olan öğretmenler için hatim okunmasından rahatsız olan açıklama yapabildi. KESK ve Eğitim-Sen, 2013 yılında kadınlara başörtülü çalışma hakkı verilmesine ve kamuda mesai saatlerinin cuma saatine göre ayarlanmasına da karşı çıktılar. Topluma ve değerlerine yabancılaşmış bu yapılar maalesef varlıklarını sürdürüyor.
Tarkan Zengin kimdir?
1975 Erzurum doğumlu. Gazi Üniversitesi, İİBF Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’nden lisans ve yüksek lisans yaptı. Aynı üniversitenin Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri dalında doktora yapıyor. Uzun yıllar sendikal hareketin içinde uzman ve danışmanlık yaptı. Bireysel 5 kitabı, ortak 11 kitabı bulunuyor.
Fatma Gülşen Koçak - YeniAkit
