3.Milletlerarası Şehir Tarihi Yazarları Kongresi Şanlıurfa’da Başladı

Son yıllarda keşfedilen mozaikleriyle ve  Göbeklitepe kazılarıyla insanlığın inanç tarihini 11 bin yıl öncesine götüren Şanlıurfa'da yapılan toplantıya yurt içinden ve dışarıdan elliye yakın ilim adamı ve yazar katılıyor.

Türkiye Yazarlar Birliği, Türkiye’de ilk defa şehir tarihi yazarları ile bu konunun edebî yönü üzerinde çalışanları bir araya getirerek bu sahadaki birikimi gözler önüne koymaya çalışıyor.

İki yılda bir yapılan, ilki Ankara'da ikincisi Konya'da gerçekleşen Şehir Tarihi Yazarları Kongresi’nin üçüncüsü; kadim zamanların şehri, Türkiye tarihinde müstesna bir yeri olan Şanlıurfa'da yapılıyor.

Türk ve İslâm dünyasının medeniyet merkezi şehirleri ve bu şehirlerin tarihi, edebiyatı üzerine yazanlar üçüncü defa Şanlıurfa'da bir araya geliyor. Böylece, konunun teorisi ile uğraşanların geniş çerçeveli değerlendirme yapmaları için zemin oluşturulacak.

III. Şehir Tarihi Yazarları Kongresi’nde Şanlıurfa hakkında 14 bildiri sunulacak. Roma kaynaklarından Osmanlı'ya, oradan da bugüne değin şehrin geçirdiği değişim ele alınacaktır. Ayrıca şehri edebî eser ve sinema alanında değerlendiren bildiriler de yer alacaktır. 

Şanlıurfa’da gerçekleştirilen 3. Milletlerarası Şehir Tarihi Yazarları Kongresi'nde TYB Şanlıurfa Şube Başkanı Cuma Ağaç ev sahibi olarak katılımcılara hoş geldiniz konuşması yaptı. Ağaç "İnsanın şehre, şehrin insana yaptığı ve yapacağı katkıyı çok iyi anlamalıyız ki, şehirlerimizi yeniden imar ederken manasına uygun şehirler kurabilelim."

TYB Genel Başkanı Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç açılış konuşmasında, TYB’nin faaliyetleri hakkında kısa bilgi verdikten sonra Şehir Tarihi Yazarları Kongreleri'ndeki temaya değinerek “Şehrin tarihi,kültürün tarihidir.Medeniyetin tarihidir. Şehir insan içindir. İnsanı yaşat ki, şehir yaşasın’’Şehir için şehir mi? Toplum için şehir mi? " Başlıkları altında düşüncelerini anlattı.

TYB Şeref başkanı D.Mehmet Doğan da konuşmasında geçmiş yıllarda Ankara ve Konya’da gerçekleştirilen "Şehir Tarihi Yazarları Kongresi" hakkında kısa bilgi verdikten sonra "Tarihten bahsederken, şehirden söz etmek zorundayız. Şehirden konuşurken   de tarihten bahsetmeye mecburuz. Bu iç içelik burada kalmaz. Şehirden konuşan medeniyetten konuşur, kültürden konuşur, İnsandan konuşur, dünyadan konuşur, kâinattan konuşur.Bütün insanlık maceramızı bu tılsımlı kelime ile ifade edebiliriz. İnsanoğlu şehirler kurdu ve dünyayı böyle şekillendirdi." dedi.

Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Celaleddin Güvenç konuşmasında "Maalesef yoksulluk ve palazlanmaktan dolayı şehirlerimizi kaybettik. Bundan sonraki çalışmalarımızı bu konuları dikkate alarak yapmalıyız. Son yıllarda şehircilik konusunda güzel gelişmeler olmaktadır.Bu da yüreklerimizi serinletiyor. İnsan Allah’tan aldığı ilimle çevreyi tamamen değiştirdi. Mevlana diyor ki "Allah melekler ile insanlara vahyeder." Batılar tamamen materyalist zihniyetle siteler kuruyorlar ama silüetlerinde noksanlıları var oda maneviyat yoksu olmalarından iler geliyor." dedi.

Şanlıurfa valisi İzzettin Küçük Bey de  şehirleşmekte yaşanan sorunun önemli nedenlerinden birisi şehirleri inşaatçıların, mühendislerin kurmalarıdır. Kafalarımız karışık ve bu karışıklıkların giderilmesi gerekiyor.Cemil Meriç der ki; "Şehirler insanların bir ara toplandıkları ambarlara benziyor.Şehirlerimizi bu görünümden kurtarmalıyız."

Şehir tarihi yazarları kongresi öğleden sonra tebliğlerin sunumu ile çalışmalarına devam etti.

Prof.Dr.Fazıl Gökçek’in  başkanlığını yaptığı 1.oturumda,

Prof. Dr. Köksal Alver "İslam şehrini kurmak: Hz. peygamber'in şehir tasavvuru" tebliğiyle İslam şehri’nin kurucu ilkelerini tartışmaya açıyor.

Doç. Dr. Doğan Yörük de "Weber’in iktisadi şehri ile osmanlı’nın pazar şehrini xvı. yüzyılın karaman eyaleti şehirlerinde aramak’ isimli tebliğinde, Karaman şehirlerinde pazar eksenli hizmet - ticaret sektörünün mü, ya da toprak merkezli tarım sektörünün mü ağır bastığını tartışmaya açıyor.

Prof. Dr. Mehmet Narlı   Şiir ve şehir -Osmanlı Şiirinden Cumhuriyet Şiirine isimli tebliğinde "Divan şairi, şehrin şairidir. Bütün kültürel birikimi, sosyal davranışı şehrin içinde biçimlenir. Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde, eğitim görmüş, sanat ve bilim alanlarında yetenekleri olan herkes gibi şair de, İmparatorluğun merkezine doğru akar. Cumhuriyet dönemi şairleri, isteseler de istemeseler de, zaman zaman şehre söylenip dursalar da, modernleşen şehirlerin içinde olduklarının farkındadırlar. " görüşlerine yer veriyor.

Doç. Dr. Muharrem Es "Ahilik ve Kent Yönetimi" Tebliğinde Ahiliğin kent yönetimindeki fonksiyonunu gündeme getiriyor. Bu çalışmada ahiliğin yalnızca kent idaresindeki konumu ele alınmakta, fütüvvet ve Ahilik ile ilgili temel görüşlere değinilmekte, sosyal ve ekonomik hayatta ahiliğin gördüğü yerel yönetim rolleri üzerinde durulmaktadır

TYB Başkanı Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç’ın oturum başkanlığını yaptığı 2.oturumda ise;

Yrd. Doç. Dr. Nuran Altuner Urfalı Nabi divanında şehir kavramı, şehir karşılığında kullanılan kelimeler ve şehir isimler tebliğinde, Urfalı Nabi’nin divanında şehir ve şehir karşılığında kullanılan kelimeler bu kelimelerle yapılan benzetmeler ve şehir isimlerinin geçtiği beyitler tahlil ediliyor.

Prof. Dr. Abdullah Ekinci: İslam Şehrinde Mistik Bir kavram: Mecma’ül Bahr isimli tebliğinde İslam kent kültürünün oluşmasına katkı sağlayan kavramlardan biri Mecma’ül Bahr'dır. Ekinci, tebliğinde bir mekan isminin tarihi köklerini tarihsel bir perspektifle ele alıyor.

Prof. Dr. Hatice P. Erdemir ile Doç. Dr. Halil Erdemir  birlikte sundukları tebliğlerinde.’’Roma Kaynaklarında Regnum Abgarı (Osrhoene) ve Edessa (şanlıurfa) M.Ö. 132-244’’ Abgariler’in bakımından batılı kaynakların verdiği bilgiler çerçevesinde ele aldılar.

Doç. Dr. Hüseyin Muşmal ise’’ Hurufat defterlerinin Şehir Tarihi Araştırmalarındaki Yeri’’ tebliğinde hurufat defterlerinin şehir tarihi araştırmalarındaki önemi üzerinde durdu.

Doç. Dr. Ekrem Bektaş’ın oturum başkanlığını yaptığı 3. oturumda;

Doç. Dr. Cavid Qasımov ‘’Orta asya’nın türk-islam şehirleri armin vamberi’nin kayıtlarındaTürk-İslam Şehirleri isimli bildirisinde, Armin Vamberi’nin Orta Asya’nın Türk-İslam şehirleri ve özelliklede şehir mimarisi ile ilgili bilgileri katılımcıların dikkatine sunuyordu..

Tahir Şahbazov, "Kadim Türk-İslam Şehri Bakü xıx-xx. Yüzyılın Başlarında (Hüseyngulu Sarabski’nin “Eski Bakü” Romanı Temelinde)" H. Sarabski, bahsi geçen romanında Bakü halkının günlük yaşantısından, gelenek ve göreneklerinden, oyun ve eğlencelerinden, düğün, bayram ve dinî törenlerinden, o cümleden şehrin söz konusu dönemki kültürel hayatından da geniş bir şekilde bahsetmektedir.

İlhama Mamedova, "Kaçarlar Döneminde Tebriz Şehrinin Kültürel Gelişimi (Etnografik Araştırma)" Bildiri metininde XIX - XX yüzyılın başlarında Tebriz`in sosyal yapılarına etnografik açıdan açıklama yapılıyor, şehrin kültürel gelişimi ve nedenlerinden bahsediliyor. Araştırma esasen XIX yüzyıl elyazıları (Nadir Mirza Kaçar, Muhammed Hasan Han Seniüddövle (Etimadüsseltene) vb.) Ve Avrupa anı kaynakları esasında yapılıyor.

Dr. Yahıaouı Zahir "Şehirliliğin Gelişiminde Camilerin Rolü: Cezayir Örneği" Dr.Zahir Camileri İslam şehirlerinin gelimindeki rolünü  ülkesi Cezayir örneği ile anlattı.

Haber: Ferhat KOÇ

Urfada Uluslararasi Kent Tarihi Yazarlari Kongresi | urfaTv