Bu geri göçe karar veren aile büyüğü çocukları ve torunları tarafından “Ağababa” olarak çağrılan Şaban Kambay’dır. Nevin’in verdiği telefon numarasından Ağababa’nın torununun kızı, bilgisayar mühendisi Pakize Kambay Akıncı’ya ulaştım.
Pakize Hanım’ın bana anlattığına göre Ağababa, 1885 yılında İstanbul’un Bebek semtinde dünyaya geliyor. Ancak aile daha sonra Salacak’a taşınıyor.
Ağababa (kendi tabiriyle) 36 karış uzunluğa sahip kayığıyla geçimini sağlıyor. Kabataş İskelesi’nde İngiliz, Fransız ve İtalyan donanmalarından asker alıp gezdiriyor, onlara bir nevi taksicilik yapıyor. Yedi lisan biliyor, İngilizceyi çok iyi konuşuyor. On dokuz yaşına geldiğinde Rize’ye memleketine gidiyor bir süreliğine, orada Emine Hanım’ı tanıyıp seviyor. Rize’de evlenen çift, ilk çocukları doğana kadar bu şehirde kalıyor. 1916’da Rize tarafında gerçekleşen Rus saldırılarından dolayı amcaoğlununki ile birlikte iki aile, çoluk çocuk bir kayığa binerek İstanbul’a doğru yola çıkıyorlar. Bu yolculuk iki-üç ay sürüyor. Samsun yakınlarına geldiklerinde, Rus donanma ordusu tarafından fark edilip batırılmak isteniyor kayık. Fakat Rus komutanlar içindeki çocuk ve kadınları görünce bu fikirden vazgeçip, kendilerine yiyecek veriyor ve serbest bırakıyorlar.
İstanbul’da, Salacak’taki evlerinde maddi açıdan refah bir hayat sürdürüyor aile. Ermeni ve Rum komşuların ağırlıklı olduğu bu çevrede Emine Hanım Rumca öğreniyor. Dönemsel olarak muhtaç düşen gayrimüslim komşulara aile sürekli yardımlarda bulunuyor, bazen çuvallarla ayakkabı alıp dağıtıyor.
Ağababa ilk gençliğinin geçtiği Osmanlı döneminde o kadar da dindar değilken, muhtemelen imparatorluğun parçalanma sürecinin sarsıntılarından etkilenerek dini ölçülere uygun bir hayat sürdürmeye yöneliyor. Ancak Cumhuriyet’ten sonra İslami hayat tarzını koruma konusunda zorluklarla yüz yüze gelmeye başlıyor. Sadece büyük oğlunu okula gönderiyor Ağababa. Diğer çocuklar evde baba ve anneleri tarafından eğitiliyorlar.
İstanbul’da İslami hayat tarzı itibarıyla yaşadıkları zorluklardan, baskılardan dolayı Kambay Ailesi 1941’de Rize’nin Pazar ilçesine bağlı (eski adıyla “Zelek” diye bilinen) Balıkçı köyüne göç etmeye karar veriyor. Ağababa’nın dedesi, takriben 1790 doğumlu Hacı Nazlı Efendi’nin yerleştiği köydür bu. Köydeki yaygın konuşma dili o tarihlerde Lazca’dır. Göç döneminde Pakize Hanım’ın dedesi Saim 21, halası Fehmiye ise 18 yaşlarındadır. Gençler ortama uyum sağlamakta zorlansalar da Ağababa’nın baskın kişiliği nedeniyle tepkilerini ortaya koymaktan çekiniyor, yaşadıkları zorlukları dile getirmiyorlar. Aile köylerinde, İstanbul’da ustalık kazandıkları alanlarda, kayıkçılık ve balıkçılıkla geçimini sağlıyor. Büyük oğulları 13-14 metre uzunluğunda bir kayıkla yunus balığı avcılığına yöneliyor. Kış aylarında bu nedenle İstanbul’a gidiyor ailenin erkekleri. 1960’ların başlarında bu kayığı satıyorlar. Büyük oğul kayığın parasıyla köyde bir bakkal açıyor. Geçimlerini artık bu dükkandan ve çay ekiminden karşılasalar da Pakize Kambay’ın dedesi Saim Bey balıkçılığı bırakmıyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.