Belgeler, filmler, arşivler, albümler çoğaldıkça gerçek daha bir elle tutulur hale gelmiyor geçen bir asır için. Bir yüzyılın canlı şahidi nasıl da kıymetli bir varlık! Yüz yaşını aşmış bir insanla daha önce tanışmamıştım. Onun adına ise tesadüfen ulaştım. Kadın mimarlar üzerine bir sunum için hazırlanırken, Cumhuriyet gazetesinden Ali Deniz Uslu’nun yaptığı 21 Ağustos 2011 tarihli röportaj geldi önüme. “Camilere eli değen ilk kadın mimar” başlığını taşıyan röportajı okurken bilgisizliğimden utandım. Gerçi yaptığım araştırmalar sonucunda bilgisizliğin ne denli yaygın olduğunu da gördüm. Makbule Yalkılday camilere eli değen ilk kadın mimar, ancak “İslami duyarlığa sahip” siteler Cumhuriyet gazetesi röportajını iktibas ettikten sonra onu unutmuşlar.
Bu unutkanlığın farklı alanlarda da sürdüğünü fark ettim ardından. Camilere eli değen ilk kadın mimar yaptığı çalışmalardan bazılarına değiniyor röportajda, ancak ne Vakıflar Bölge Müdürlüğü arşivlerinde, ne de yaptığını veya restorasyonuna katıldığını söylediği camilerde adından bir iz, bir belge var. Tabii bu mimarlık alanında çok genel bir problem. Dahi mimarlar bir tarafa bırakılırsa, bir bina yaptıran şahsın ismiyle hatırlanıyor; restorasyonlarda da kurum adı öne çıkıyor genellikle. Dolayısıyla Yalkılday’ı, hakkında araştırma yaparken biriken sayısız soruya cevap bulmanın yanı sıra, yaptığı veya emek verdiği camilerin adlarını kendisinden öğrenmek için de aramaya başladım.
Yalkılday 1914 doğumlu. Osmanlı İmparatorluğu’nu çöküşe götüren bir dizi olay yaşanırken dünyaya gelmiş. Mütedeyyin, Fatih’te bir konakta yaşayan Kırım asıllı geniş ailenin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş yıllarına özgü, Cihangir’de Makbule’nin yaptığı eve taşınmasının ardından gerçekleşen dağılma hikayesi sarsıcı dersler içeriyor. Babası ve ağabeylerinden gizli saklı akademide mimarlık öğrenimi gören genç kız aynı zamanda aileyi çekip çeviren, toparlayan mihveri role sahip çıkacaktır gelecek elli yıl boyunca.
Devamı için: http://www.dunyabulteni.net/yazar/cihan-aktas/20300/aile-ocagini-tutturen-mimar-kiz
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.