Yeryüzündeki sünnetullah değerlerindeki hiyerarşiyi de gösteren bu ayeti kerimede Adaletin, iyilikten (ihsan) ve akrabaya yardımdan önce zikredilmesi manidardır.
Çünkü yeryüzündeki bütün dengeler adalet üzerine kurulu. Adı ne olursa olsun bir sistemi adalet üzere tesis ederseniz, sünnetullah sizden yana tecelli edecek demektir.
Belki de bu yüzden adaleti ile meşhur olmuş Sasani Kralı Nuşirevan'ın cesedinin çürümediği rivayet edilir.
Bir kutsi hadisi şerifte 'Allah'ın gölgesinden başka hiçbir gölgenin olmadığı günde', Allah'ın gölgesiyle gölgelenecek yedi sınıf insanın başında 'Adaletle hükmeden devlet başkanı' zikredilir.
Bir hadisi şerifte de 'Bir gün adaletle hükmetmenin 60 yıllık nafile ibadetten daha faziletli olduğu' belirtilir.
İslam tarihi işte bu buyruklar doğrultusunda icra edilen adalet örnekleriyle doludur.
Birkaç tanesini bu vesileyle paylaşalım: Bir Yahudi Peygamberimize gelerek 'Ya Muhammed bana borcun vardı ama vermedin!' diye çıkıştı. Yahudi'nin bu talebi ve söylemi Peygamberimizin çevresindeki sahabeleri rahatsız etti. Birkaç sahabe Yahudi'ye saldırır gibi olunca Peygamberimiz onlara müdahale ederek 'Hakkını istiyen, adamdan yana olan yok mu?' diyerek Yahudi'den yana oldu. Sonra da aslında birkaç gün önce istenmiş borcunu Yahudi'ye ödedi.
Peygamberimizin 'Muhammedül Emin' vasfıyla gençliğinde yaşadığı toplumda temayüz ettiğini biliyoruz.
Peygamberimizin gençliğinde 'Hılful fudul' isimli bir cemiyete kurucu olduğu bilinir de bunun ayrıntısı pek bilinmez. Olayın arka planı şöyledir:
Mekke'ye Yemen'den mal getirip satan bir tüccar alacağını bir türlü alamaz. Çünkü malını sattığı kişi Mekke'nin ileri gelenlerinden biridir. Ve Yemenli tüccarı bir aydır 'Alacağını yarın vereceğim' diye oyalamaktadır.
Yemenli tüccar artık her şeyden ümidini kesince bir gün Kabe'de 'Haksızlığa uğramış adama yok mu yardım edecek bir kişi?' diye nida eder. Artık canına tak demiştir.
İşte bu olaya şahit olan ve adalet duygusu incinen Peygamberimiz 'Mekke'deki bu gibi haksızlıkları önlemek, mazlumlara ve mağdurlara yardım etmek üzere 'Hılful fudul' cemiyetini kurdurur.
Yıllar sonra o günleri şu şekilde anar: O günlerde yaşadığım hazzı, kırmızı develere sahip olmaya değişmem.
Peygamberimiz adaleti savunmak üzere kurduğu bu cemiyeti, Arap yarımadasında çok değerli olan kırmızı develere sahip olmaktan daha sevimli görüyor.
İkinci Halife Hz. Ömer'in adalet menkıbesi çoktur. Bunlardan biri çok anlamlıdır. Hz. Ömer bir Şam ziyaretinde çok zor durumda olan yaşlı bir Hıristiyan ile karşılaşır. Adamın zımmi bir vatandaş olduğunu öğrendikten sonra 'Gençliğinde vergi aldığımız bir zımmi vatandaşımızı şimdi bu halde bırakmak bize yakışmaz' diyerek o şahsa maaş bağlanmasını emreder.
Asrı Saadetin adalet uygulamaları sonraki dönemlerde yeryüzüne yayılan İslam devletlerine de örnek olmuş, onlar da aynı duygunun tesiri altında yeni icraatlar sergilemişlerdir.
Nitekim Selçuklular, fethettikleri ve vergisini topladıkları Diyarbakır'ı terk etmek zorunda kalınca; 'Vergisini topladığımız ancak yönetemediğimiz sürenin bedeli bize helal değildir' diyerek vergilerini şehrin halkına iade etmişlerdir.
Kanuni Sultan Süleyman'ın Budin kalesi üzerine koydurttuğu şu kitabe çok meşhurdur: Gaziler mekennidir beyim, bunda gayr olmaz/ Bunda (burada) zulm eyleyenin âkibeti hayr olmaz (Halaçoğlu,1991:109)
Devamı: http://www.yenisoz.com.tr/cadirin-orta-diregi-olarak-adalet-makale-43170
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.