• İstanbul 15 °C
  • Ankara 24 °C

Hüsn-i hat sanatında 10 yazı tipini tanıyalım

Hüsn-i hat sanatında 10 yazı tipini tanıyalım
Hepimizin en azından birkaçını duyduğumuz ancak hangisinin nasıl olduğuna dair pek bilgimizin olmadığı bir saha hüsn-i hat çeşitleri. M. Murtaza özeren, her birine dair kısa bilgilerle bu yazı çeşitlerini derledi.

Arap yazısı İslamiyet öncesinde de mevcut bir yazı. Ancak güzelliğini İslam dairesinde kullanıldıkça kazanmış. Zamanla birçok yeni tarzlar geliştirilmiş.

İlk yaygınlık kazanmış yazı biçimi Kufî yazısı olmuş. Harflerin köşeli yazıldığı bu yazı giderek incelmiş, kıvrımlar kazanmış ve nihayetinde ayrı bir letafetle yazılmış. Böylelikle de değişik yazı stilleri ortaya çıkmış.

Selçuklu hakkında bir eser kaleme almış olan Muhammed b. Ali b. Süleyman er-Ravendî'nin yetmiş çeşit yazı yazdığı rivayet edilmektedir. İslam'ın yaygınlık kazanmasından sonra kısa sürede çeşitlenen bu yazı sanatı hüsn-i hat olarak da adlandırılır.

Hepimizin en azından birkaçını duyduğumuz ancak hangisinin nasıl olduğuna dair pek bilgimizin olmadığı bir saha hüsn-i hat çeşitleri.

Hâmid Aytaç'a ait birçok hattın bir arada

gösterildiği Hutût-u Mütenevvia

Kamil Akdik'in hat nev'ileri tablosu

Hüsn-i hattın en yaygın altı çeşidine aklam-ı sitte denir. Yani altı kalem. Yazı çeşitlerinin kalemle sınıflandırılması apayrı bir güzellik. Sanki yapılana değil de yaptırana bak dercesine bir sınıflandırma.

Bu altı kalem ürününün hangi yazılar olduğu üzerinde değişik fikirler beyan edilmişse de genel olarak bu yazılar SülüsNesihMuhakkakReyhanîTevkî ve Rikâ şeklinde belirtilir. Bu yazı biçimlerinin yanında Ta'lik, Divanî, Rik'a gibi yazıları da zikredebiliriz.

1 – Kufî

 

Kufi Besmele - Doğan Çilingir

 

Hz. Ali'nin Kufe'yi merkez olarak seçmesinin ardından Kufe'nin siyasi merkez olmasıyla gelişen bu yazı biçimi köşeli, çetin denilebilecek bir üsluba sahiptir. Bu yazı biçimi İslam coğrafyasındaki en eski yazı biçimidir.

2 – Sülüs

 

Sülüs Fatiha - Hamid-i Âmidî

 

Sülüs, üçte bir demektir. Bu adın nereden geldiğine dair çeşitli rivayetler vardır. Ancak Sülüs ile yazılan bir harfin üçte iki nispetinde düzlük, üçte bir nispetinde de yuvarlaklığı haiz olması bu adın nereden kaynaklandığı hakkında bize bir fikir verebilir. Yumuşak ve tatlı bir görünüme sahip olan sülüs, ümmü'l-hutût (yazıların anası) olarak da adlandırılmıştır. Bu yazı biçimi bilhassa kitap unvanlarının, kıt'aların ve levhaların yazılmasında kullanılmıştır.

3 – Nesih

 

Nesih Salaten Tüncina - Şevki Efendi

 

İslam coğrafyasında genişçe kullanılmış bu yazı türü Sülüs'e çok benzer. Sülüs yazının küçük boyutlarda yazılmışıdır. Nesih, bir şeyi ortadan kaldırmak anlamına gelmektedir. Bu ismin nereden geldiği hakkında muhtelif rivayetler bulunmaktadır. Ancak Nesih'ten önce çok yaygın bir şekilde kullanılan Kufî yazısını revaçtan düşürdüğü, kullanılmasını bıraktırdığı için bu ismin kullanıldığı düşünmektedir. Nesih'in kıvrak ve latif tarzı sebebiyle Kur'an yazımında Kufî yazı terk edilmiş ve Nesih tercih edilir olmuş.

Devamı için: http://www.dunyabizim.com/Manset/21344/husn-i-hat-sanatinda-10-yazi-tipini-taniyalim.html

Bu haber toplam 9784 defa okunmuştur
  • Yorumlar 0
    UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
    Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
    Bu habere henüz yorum eklenmemiştir.
Diğer Haberler
Tüm Hakları Saklıdır © 2012 Türkiye Yazarlar Birliği | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz. Sitede yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir.
Tel : 0312 232 05 71 - 72 | Faks : 0312 232 05 71-72 | Haber Scripti: CM Bilişim