İran’da Türkçe, Kaçarlar’ın (1769-1925) çöküşünden sonra Pehlevi rejiminin İslam öncesi İran’dan ilhamla ulus-devlet inşasına girişmesiyle birlikte statü ve prestij kaybına uğramıştır. Kendilerini azınlık değil de İran’ın asli unsurlarından biri addeden Azerbaycan Türkleri, Pehleviler Dönemi’ndeki (1925-1979) asimilasyona varan devlet politikalarının etkisiyle “İran Şehinşahlığıyla” duygusal bağlarını kısa sürede koparmış ve İran İslam Devrimi’ne (1979) evrilen süreçte Tebriz’de Azerbaycan Türkleri tarafından başlatılan ayaklanmalar, Devrim tarihine geçmiştir. Devrim’den sonra yaşanan göreceli özgürlük ortamında sayılamayacak kadar çok Türkçe neşriyatın birden piyasaya sürülmesi, Türklerin yarım asırdan fazla süren suskunluğu telafi etmeye çalıştığını göstermektedir.
Devrim’den sonraki süreçte İran İslam Cumhuriyeti’nin başta anayasa gibi kurucu metinlerinde ana dili öğrenme hakkı (15. madde) kanuni güvence altına alındığı gibi toplumsal hayatta ana dili kullanmaya ilişkin kısıtlamalar da kaldırılmıştır. Bunun bir getirisi olarak hâlihazırda İran’da Türkçe, başkent Tahran da dâhil olmak üzere birçok şehirde sanat, edebiyat, folklor ve müzik alanında İran’daki diğer diller gibi kendini göstermektedir. Yani eskiden olduğu gibi devlet tarafından sistematik bir inkâr politikası güdülmemektedir. Örneğin İran’da Türkçe konserler düzenlenmekte, tiyatro oyunları sergilenmekte, kitap ve süreli yayın neşri yapılmakta ve son zamanlarda artan bir şekilde kısa ve uzun metrajlı filmler çekilmektedir. Nitekim Türkçe sadece Tebriz, Erdebil, Urmiye ve Zencan gibi Türklerin nüfus bakımından çoğunluğu oluşturduğu şehirlerde değil başkent Tahran’da dahi gerek kamusal gerekse toplumsal hayatta oldukça görünür vaziyettedir. Muharrem ayında bizzat Devrim Rehberi Hamenei’nin iştirak ettiği matem merasimlerinde Türkçe mersiyelerin okunması, devlet mekanizmasının zirvesinde de Türkçeye karşı bir taassubun olmadığını göstermektedir. Fakat geçtiğimiz günlerde Tahran’daki Türkçe kitap basan iki yayınevinin kapatılmasına ilişkin haberlerin basında yer alması, kamuoyunun dikkatini çekmiştir. Bilindiği kadarıyla kesin bir şekilde kapısına kilit vurulan ve sahibi cezaevine alınan “Tekderaht Yayınevi’nin” kapatılma gerekçesi, Türkçe basım-yayından ziyade İran’daki heterodoks tasavvufi akımlarla olan yakın ilişkisinden kaynaklanmaktadır. Haberlere konu diğer yayınevi olan “Endişeyi Nov’un” faaliyetleriyse geçici bir süreliğine durdurulmuştur.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.