İsmet Emre: Bir Varoluş Biçimi Olarak Hakikat

Ne ki Hak’tan türemiştir, o ki hakikattir. Ne ki hakkı ister, hakkı söyler, o ki hakikattir. Ne ki hakkı temsil eder o ki hakikattir. Ne ki hakkı savunur o ki hakikattir. Hakikat bir varoluş biçimi, kaybedilmiş gerçeği arayış; dünyanın, nesnelerin, uzamın ve olguların arasında görünmezleşmiş özü yeniden bulma eylemidir. Hakikat, Tanrı tarafından tayin edilmiş gerçeğin insan aklında yeniden tecessümüdür. Hakikat hakkın tecessümünün ruhtaki tebessümüdür.

Hakikatin mefhum-ı muhalifi ise yalandır. Yalan, gerçeğin ortadan kaldırılması değil, yanlış sunulmasıdır. Yalan, aracısız ve kesintisiz biçimde hakikatin karşısında konumlanmış bir oluş biçimi değil onun kötü bir süreği olarak, onun üzerini geçici süreliğine örtmüş bir sapma olarak vardır. Güneş ile insan arasına giren geçici bulut gibi… Dolayısıyla saf kendi haliyle hakikat; mutlak gerçeklik, yeryüzüne indirilmiş ve nispeten ışığını yitirmiş olarak göreli gerçeklik; yeryüzünde dolaşan ve tamamen karanlığa mahkum olarak gerçeklikle arasına sonsuz mesafe koymuş olarak yalan üzerinden temsil bulur. Hakikatin karşıtı yokluk değil, varlığın bozulmuş halleridir. Dolayısıyla oluşun bir ucunda hakikat, öteki ucunda ondan uzaklaşmış, ona yabancılaşmış, ondan mahrum kalmış yalan salınıp durmaktadır. Bütün canlılar bu iki ağ arasında devinirler. Bütün varlıklar, bütün zihniyetler, hatta bütün kurumlar bir şekilde ya hakikatin parlak ışığı yahut sönük, soluk halleri yahut da ondan büsbütün uzaklaşarak ışığın içeriye sızmasının engellendiği yalan karanlığı arasında gider gelirler. Öte taraftan, doğasına uygun davrandığında ve varoluşuna ihanet etmediğinde karanlık da hakikat, doğasına ters davrandığında ve varoluşuna meydan okuduğunda ışık da yalan olarak tahayyül edilebilir. Dolayısıyla hakikat ile yalan pratik zemine indiğinde mutlak bir sunum objesi değil, doğru ya da yanlış bir formülasyonun sonucu olarak değişken bağlamlar içinde vardırlar. Hakikat bazen görünmeyen atomu hareket ettiren soyut bir kımıltı, bazen metalde parlayan somut bir görüntüdür…

Devamı: https://www.milatgazetesi.com/prof-dr-ismet-emre/bir-varolus-bicimi-olarak-hakikat/haber-186325