Hadiye Ünsal genç akademisyenlerimizden. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tefsir Ana Bilim Dalı'nda öğretim görevlisi. Mustafa Öztürk Hoca’nın rahle-i tedrisinden geçmiş biri. Mustafa Hoca’nın öğrencisi olmak önemli bir ayrıntı aslında. Çünkü Hoca önemsiz gördüğümüz, dikkate almadığımız ayrıntılar üzerine çalışıyor ve yıllar boyu oluşmuş olan tefsir, meal ve düşünce dünyasına ait kafa konforumuzu derinden sarsıyor.
Aynı şekilde Hadiye Hanım da aslında doktora çalışması olan ve Tefsirde Heterodoksi & Kâdiyânilik Ve Kur’an adıyla yayınlanan kitabında önemli ayrıntılardan bahsediyor. Bu çalışmasıyla Mevlana Muhammed Ali’nin meal-tefsirini çeşitli yönlerden ele alıyor. İngilizce olarak yayınlanan bu eseri tahlil ve değerlendirmeye tâbi tutuyor. Bize ne Mevlana Muhammed Ali’den ve mealinden denilebilir. Belki de bu şahsın adını hiç duymamış olanlar da çıkabilir. Ünsal’ın çalışmasını okudukça bu düşünceler kaybolup gidecek. Mevlana Muhammed Ali adı çok fazla zikredilmese de onun çalışmaları birçok ilim adamı ve tefsirciyi ciddi anlamda etkilemiş. Hatta mealinden birebir alıntılar yapılmış, adı zikredilmeden. Adına pek rastlamıyoruz, üzerindeki örtü kaldırılmıyor ama elimizden düşmeyen bazı meal-tefsir çalışmalarında onun yorumlarına sıkça rastlamak mümkün.
Kâdiyânilik nedir, nasıl doğmuş?
Hadiye Hanım öncelikle Mevlana Muhammed Ali’nin hayatından, kişiliğinden, yaşadığı çevreden, çağdan, Kâdiyânilikten bahsediyor. Hadiye Hanım’ın giriş bölümünde dile getirdiği “her insanın büyük ölçüde yaşadığı çağ ve çevrenin eseri olduğu” önermesi dikkate değer. Bir olayı ve şahsı değerlendirirken çevresine ve yaşadığı çağa bakmak gerekir. Bunlardan soyutlanarak bir şahsiyetin oluşması muhaldir. İnsan zamandan ve zeminden hem etkilenir hem de bunları etkiler. Mevlana Muhammed Ali Hindistan’ın Pencap bölgesinde Kapurthela Eyaletinin Murar köyünde 1874’de doğuyor. Kitapta da belirtildiği gibi 19. yy. ve 20. yy., Müslümanların her alanda yenilgi psikolojisine girdiği ve ağır travmalar geçirdiği zamanlar. Batı karşısında topyekûn bir geri çekiliş söz konusu. Müslümanlar daha önceleri söz sahibi oldukları her yer gibi Hint alt kıtasında da belirleyici olma özelliğini yitirdiler. Siyasi hâkimiyetin kaybedilmesinin yanında iktisadi ve idari kayıplar da gerçekleşti. Moral bozukluğu, bidatlerin yaygınlaşması, mücedditlik/Mehdilik iddiaları, psikolojik savrulmalardan kaynaklı kendini peygamber görmeler, bölgeyi işgal eden İngilizlerle işbirliği…
Fiili işgaller aynı zamanda kültür ve medeniyet alanında birçok sıkıntı ve sorunu da beraberinde getiriyor. Hindistan’da da birçok sorun yaşanıyor. İşgale ve medeniyet yıkımına direnmek için çeşitli hareketler ortaya çıkıyor. Kimi geleneksel, kimi modernist… Kâdiyânilik, diğer adıyla Ahmedîlik böyle bir ortamda doğan bir dini ve siyasi akım. Mirza Gulam Ahmed tarafından Kâdiyân şehrinde oluşturuluyor. Mevlana Muhammed Ali, 1897 yılında Gulam Ahmed’e biat ediyor. Gulam Ahmed küçük yaşlardan itibaren Kur’an, Arapça, Farsça, mantık, felsefe ile iç içe. Hıristiyan misyonerlerden Hıristiyanlık hakkında da malumat alıyor. Babasının İngilizlerle arası çok iyi. Kendilerine tahsis edilen topraklarda tarım yapıyorlar. Gulam Ahmed, kendini mehdi ve asrın müceddidi ilan ediyor. Ayrıca vahiy aldığını da söylüyor. Kâdiyâniler onu “resul” ve “nebi” olarak nitelendiriyor. Ölümünden sonra halifesi Nureddin Hakim başa geçiyor. Onun da ölümüyle ikinci halife seçilen Mirza Beşirüddin, Gulam Ahmed’in peygamberliğine inanmayanları kâfir olarak ilan ediyor.
Devamı için: http://www.dunyabizim.com/Manset/20244/mevlana-muhammed-alinin-tefsirini-inceledi.html
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.