D. MEHMET DOĞAN: HARF İNKILABI VE DİL DEVRİMİ DİLDE CİDDİ KIRILMALARA SEBEP OLDU

Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) Gaziantep Şubesinin 30 Kasım-1 Aralık 2019 tarihleri arasında gerçekleştirdiği şölenin açılış konferansında konuşan TYB Şeref Başkanı D. Mehmet Doğan, “Sözlükçülüğümüzün son iki asrı önemlidir ve bu iki asır için başlangıç noktası olarak Mütercim Âsım’in Burhan-ı Katı ve Kamus-ı Muhit tercümelerini esas alaınabilir. 19. Yüzyılın ortalarından itibaren önemli sözlüklerimiz yayınlanmıştır. Ahmed Vefik Paşa’ya, Şemseddin Sami’yi ve bütün sözlüğümüze emek verenleri rahmetle yad ediyorum.” dedi.

Talimatla Sözlük Yazıldı

Harf inkılabı ve Dil devriminin ciddi bir kırılmaya yol açtığını belirten Doğan sözlerini şöyle sürdürdü:

“Zihin dünyamız şiddetli bir sarsıntıya uğramıştır. Dil devriminin başlangıç safhasında iki küçük, cep telefonu ebadında “kılavuz”a dilimiz hapsedilmek istenmiştir. 1935 yılında basılan Türkçeden Osmanlıcaya Osmanlıdan Türkçeye çevrilen Cep Kılavuzları. Yazarların eserlerini, gazetecilerin yazılarını bu kılavuzlara göre yazmaları istenmiştir. Cumhurbaşkanının bu isteği Basın Yayın Genel Müdürlüğü tarafından gazetelere talimat olarak yayınlanmıştır.”

Konuşmasında Türk Dil Kurumu’nun (TDK) sözlüklerinde görülen yanlışlıklara da değinen D. Mehmet Doğan, 2. Dil kurultayından 10 yıl sonra basılan Türkçe Sözlük’te sözlükte çok sayıda uydurma kelime olduğunu ve 1970 ve 1980’li yıllarda da ideolojik bir muhteva ile baskılar yapıldığını ifade etti.

İstiklal Marşının Kelimeleri Olmayan Sözlük Yazdılar

Bu sözlüğün ilk baskısından son baskısına kadar İstiklâl Marşı’nın birçok kelimesinin de olmadığını belirten D. Mehmet Doğan,   “İstiklal Marşı’nın kelimelerini bile çocuklar resmi sözlükte bulamıyor” diye ısrarla uyarılarda bulunmasının sonucunda düzeltildiğini vurguladı.

Devlet dile ölçüsüz müdahaleler yaptı

Dil konusunda yapılan yanlışlıkları kendisini sözlük yazmaya sevk ettiğini de belirten D. Mehmet Doğan, “Dil üzerinde çok kavga ettik, devlet olarak çok yanlış yaptık devlet dile müdahale etmemeliydi, ediyorsa bunun ölçüsü vardı. Dünyanın birçok yerinde düzenlemeler yapılmıştır. Diller ıslah edilmek istenmiştir. Bütün dünyada dil ıslahı-reformu diye bir kavram vardır. Bizdeki ise dil inkılabıdır, dil devrimidir.” diye konuştu.

Mütercim Asım’ları Unutmayalım

Programın açılışında bir konuşma yapan Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin de vefatının 200. Yılında Mütercimin Asım’ın Gaziantep’te  anılmasının önemli olduğunu belirtti.

 “Mütercim Asım’ın Karacaahmet Mezarlığındaki kabrini yeniden düzenlediklerini belirten Başkan Şahin, Sözlükleriyle sembol isim olan Mütercim Asım’ları yitirmemek gerekir. Bu işler kolay değil. İnanç, iman istiyor. Bu programın gerçekleşmesine vesile olan TYB Gaziantep Şube Başkanı Mustafa Yıldız’a, TYB’nin merkez yeticilerine ve katılımcı hocalarımıza teşekkür ederim” şeklinde konuştu.

TYB Gaziantep Şube Başkanı Mustafa Yıldız da yaptığı konuşmada, Mütercim Asım şair, yazar, kadı ve mütercimdir. Arapça ve Farsçadan çevirileri bulunmaktadır. Üç dilde eserler yazmıştır. Mütercim asım bu şehre mührünü vurmuş bir adamdır. Bugün burada onu hayatı ve eserleriyle ilgili bilgiler sunulacaktır. Büyükşehir Belediye Başkanımız Fatma Şahin’e, TYB Şeref Başkanımız D. Mehmet Doğan’a ve hocalarımıza katılımlarından dolayı teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.

Şehitkâmil Belediyesi Kültür ve Kongre Merkezi Mütercim Âsım Salonunda iki gün süren bilgi şöleninde dil, edebiyat ve sözlükçülük çalışmaları olan akademisyenler ve bilim adamları bildiri sundular.