İBRAHİM RAMAZANİ: İRAN ABD GERİLİMİ SAVAŞ GETİRİR Mİ?

İran Devrim Muhafızlarının ABD tarafından terör listesine alınması ve karşılıklı olarak Centcom’un İran tarafından terör grubu ilan edilmesi başlı başına her an çatışma yaratabilecek kararlardır. Bunun yanı sıra Trump’ın Tweetleri ve Pompeo’nun açıklamalarına -Lider Hameneyi, Cumhurbaşkanı Ruhani, Devrim Muhafızlarının komutanları, Dışişleri Bakan Zarif gibi bazı- İran yetkililerinin bazen daha sert cevap vermeleri iki ülke arasında bir savaş çıkarabilir. Trump'ın tehditlerinin ardından İran’ı müzakereye davet etmesi geçen sene Kuzey Kore ile olan karşılıklı tehdit ve ardından gerçekleşen ikili görüşmeyi hatırlatıyor.

Ama İran ile Kore’nin jeopolitik farklılıkları yanında en büyük farkı İran’ın dışarıda alternatif yönetici gruplarının olmasıdır. Kore’de etkili olabilecek bir muhalefet yoktur. Bu açıdan ABD’nin İran’a karşı kullana bileceği unsurlar arasında alternatif yönetici grupları da bulunmaktadır.

İki Ülkenin İstekleri

İran, ABD’nin Obama döneminde yapılan nükleer anlaşmaya uymasınının, ABD ise İran ile yeni bir anlaşmanın peşindedir. Trump cumhurbaşkanlığı seçimleri esnasında nükleer anlaşmanın ABD tarihinin en berbat anlaşması olarak ilan etmişti ve seçilirse anlaşmaya tek taraflı son vereceğini açıklamıştı. İran’daki muhafazakar kesim de Trump gibi bu anlaşmayı berbat bir anlaşma olarak görmekteydi. Hameneyi “nükleer anlaşmayı ilk ihlal eden taraf biz olmayacağız” demiş, ancak karşı tarafın nükleer anlaşmayı yırtacağız tehdidine karşı “siz yırtarsanız biz de yakarız” demişti. Nitekim ABD anlaşmadan hariç oldu ama İran ne yırttı ne de yaktı. Hiç bir taraf karşı tarafın isteklerini kabul etmezse ve bir uzlaşma sağlanmazsa durum ne olacak? Ambargolardan ötürü petrolüne satış yasağı konulan İran ekonomik krizi aşarak ABD’de önümüzdeki seçimlerde Demokrat Partiden bir adayın kazanmasını mı bekleyecek? Yoksa Avrupa ülkelerine verdiği 60 günlük süre dolduktan sonra İran’da nükleer anlaşmadan çıkarak ABD’ye savaş için bir gerekçe mi hazırlayacak? Ancak savaştan ziyade arabulucular vasıtasıyla perde arkası müzakerelerin yapılması muhtemeldir. Buna rağmen Hameneyi ne savaş ve ne de müzakere olmayacaktır diyor.

Umman ve Irak Değil, Daha Etkin Arabulucu Aranıyor

Son günlerde görünen şu ki her iki taraf aracılar vasıtasıyla kapalı perdeler arkasında görüşmeler yapacaklar. Daha önce Obama döneminde yapılan bu tür görüşmelerde Umman’ın etkin rolü olmuştu. Bu sefer Trump Umman’a o kadar da güvenmiyor ve arabuluculuk yapacak sıfatta görmüyor. Hatta Irak açık şekilde arabuluculuk yaparız dedi ve ABD’den bir karşılık görmedi.  Irak’ın arabuluculuk yapma girişiminde bulunmasının sebebi çatışmayı kendi ülkesinden uzak tutmaya çalışmasıdır. Çünkü hem İran hem de ABD Irak’ta belli nüfuza sahipler ve her hangi bir çatışmada bu ülkelerin Irak’ta desteklediği grupların da biribiriyle çatışmasını beraberinde getirecektir. Ancak Trump’ın Japonya seferinde verdiği mesaj Haydar Bayat’a göre çok sembolik bir mesajdır. Trump bu mesajında “İran aynı yönetimle de büyük bir devlet olabilme şansına sahiptir”. Demesi Japonya ordusunun faaliyet dışı olması ve ekonomideki yeri önem taşımaktadır. Trump’a göre İran’ın tehditlerinden biri füze programıdır ve nükleer anlaşmada füze programlarını durdurma da yer almalıdır demesi Japonya’nın arabuluculuk yapması açısından önem taşımaktadır.

Devamı: http://www.fikircografyasi.com/makale/iran-abd-gerilimi-savas-getirir-mi