KAYBETMEYE YÜZ TUTAN DEĞERİMİZ: ESTETİK TUTUM

Estetik tutum, insani bir olgu olsa gerek. İnsanoğlu dışında estetik tutum gayesi olan başka bir canlı yok çünkü.

Esasen insanı insan yapan özelliklerden birisi de estetik tavır sahibi olmasıdır. Daha farklı bir ifadeyle estetik, insani bir tavırdır. Estetik denilince insani olmak, insani olmak denilince estetik tutum sahibi olmak dile gelir.

İnsani olmanın ayrılmaz parçası olan estetik, insanoğlunun ruh dünyasının dışa vurumudur. Bir tutumun, bir tavrın, bir davranış biçiminin adıdır estetik aslında. İçte ne varsa dışa o yansımaktadır estetikle. Bu nedenle insanın tutum ve tavırları estetik tutum ya da estetik tutum olmamakla ifade edilebilir. Bir yönüyle bu ahlaki ilkelerle veya etikle de ilişkili bir durumdur.

Denilebilir ki, iyi ahlaki tavırlar ve tutumlar estetiktir, kötü ahlaki tutum ve tavırlar estetik değildir. Estetik ile ilişkili değer yargısı güzel ve çirkin ile ahlak ile ilişkili değer yargısı, iyi ve kötü ile ifade edilmektedir.

İnsanoğlunu daha fazla imkân, daha fazla teknik ve teknolojiyle hemhal olarak ilerlediği varsayılsa da, estetik olarak ve buna bağlı olarak ahlaki olarak ilerlediğini farz etmek ne yazık ki eş zamanlı pek mümkün gözükmez.

Bir anlamda ilerlerken geriliyor mu insanoğlu? Sorusu akla geliyor.

Yüksek beklentiler, koşuşturmacalar, kariyer hazırlıkları, stresli hayatlar büyük şehirlerin kaotik yapıları insanoğlunu estetik tutum ve tavırlardan uzaklaştırıyor görünür.

Her ne kadar modern çağda ‘modern’, ‘çağdaş’, ‘entelektüel’ ‘aydın’ insan daha eğitimli, daha fazla ekonomik imkânlara sahip olsa, lüks yaşam standardına sahip gözükse ve daha fazla rollerle imtizaç etmiş olsa da, buna eş oranda estetik tutum ve tavır içinde olduğunu söyleyebilmek acaba ne derece mümkündür?

Tüm fırsatlara ya da göreceli ilerlemişliğe oranla insanoğlunun tüm âleme, kendine, doğaya, diğer varlıklara vs. daha estetik bir tutum içinde olduğunu ifade edebilme imkânı ne düzeyde söz konusudur?

Acaba ilerlemiş insanın düşüncesi estetik midir, konuşması estetik midir? İş yapma biçimi estetik midir? Sosyal hayatta hem cinslerine tutumları estetik midir? Siyaset yaparken estetik midir? Bürokraside tutumlar estetik midir? Komşuluk ilişkisinde tavırlar estetik midir? Sosyal medya kullanımında ilişkiler estetik midir?

Ne demektir tüm bu alanlarda estetik tutum içinde olmak? Tüm bu alanlarda yani düşüncede, konuşmada, siyasette, bürokraside, dijital ortamda, sosyal hayatta ve sanal ortamda bireylerin tutum ve davranışları güzel olması gerektiği anlamına gelebilir estetik tutum.  Bir işe evet derken ya da bir işi yaparken o şey güzellikle mi yoksa çirkinlikle mi yapılmaktadır? Kırmadan, dökmeden, güzellikle iş yapılabiliyor mu? Veya bir işe hayır denirken ya da bir işin olmaması dile getirilirken güzellikle mi çirkinlikle mi muhataba sesleniliyordur?. Kırmadan dökmeden mi? Kırarak dökerek mi yapılıyor tüm faaliyetlerimiz?

Estetik tutumdaki kayıp, ahlaki davranıştaki kayıpla ilişkilidir. Ahlakiliği kaybediş, estetik kayba da neden olmaktadır. İnsanoğlu ilerledikçe ahlakiliği ve estetiği kaybetme meyli içinde gözükmektedir.

İnsanoğlu iç dünyasındaki ‘iyiyi’ kaybederken bakışındaki, konuşmasındaki, düşüncesindeki ‘güzelliği’ de kaybetmektedir.

İnsanoğlundaki ‘iyi’ ve ‘güzel’ duygusu kaybedildiği zaman, ondan et ve kemik yığınından başka ne kalır ki geriye!