“ŞEHRİYAR YÜZYILIMIZIN ORTAK HAZİNESİDİR”

TYB, İran Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarlığı işbirliğiyle 24 Ekim 2018 tarihinde "Haydar Baba'ya Selam" şiiriyle tanınan İranlı şair Muhammed Hüseyin Şehriyar için vefatının 30. yılında bir panel düzenledi.

TYB Mehmed Âkif Divanında gerçekleşen paneli Kırıkkale Üniversitesinde Öğretim Üyesi Prof. Dr. Adnan Karaismailoğlu’nun yönetti. Programa İran İslam Cumhuriyeti Urumiye Üniversitesinden Dr. Bahman Nezhat, Firdevsi Üniversitesinden Dr. Seyyed Abbas Naji konuşmacı olarak katıldılar.

Panelin açılış konuşmasını TYB Şeref Başkanı D. Mehmet Doğan yaptı.

Doğan, Siyasî sınırların kültürel sınırları belirleyemeyeceği gerçeği bizim kitaplarımızda yazmıyordu. O yüzden, bundan yaklaşık kırk yıl önce, orta mektep talebesi olarak bir dergide okuduğum şu mısraların Türkiye sınırları dışında bir yerlerde yazıldığını kavramakta hayli zorlandım: 

Haydarbaba yıldırımlar çakanda /Seller sular şakkıldayıp akanda / Kızlar ona saf bağlayıp bakanda / Selâm olsun şevketi(ni)ze, eli(ni)ze / Benim de bir adım gelsin dili(ni)ze.

Bu şiiri Edirne'den Kars'a, Sinop'tan Mersin'e kadar olan coğrafyadan "Türkiyeli" bir şair yazmamıştı. Sınırlarımızın ötesinde bir yerlerde, Tebriz'de, doğmuş bir şairin eseriydi "Hayarbabaya Selâm". Tebriz şehrini coğrafya kitabında okumamıştım ama, küçük yaşlarda dinlediğim Ãşık Garip hikâyesinin başşehri olduğunu, biliyordum. “ dedi.

Şairin bu şiiri yayınlandığında takriben  elli yaşında olduğunu, daha önce yazdığı farsca şiirlerle İran'ın ünlü şairleri arasında sayılan, hatta devrinin "Hâfız"ı olarak kabul edilen Seyyid Mehemmed Hüseyin Şehriyar’ın bu şiirle hayatında yeni bir dönemi başlatmış olduğunu ifade eden Doğan, "Haydarbaba'ya Selâm", şairin çocukluğuna, doğduğu yere, kır hayatına ve en önemlisi, annesine ve onunla birlikte ana dili ve kültürüne yazılmış lirik bir neşide idi, hatta coşkun bir destandı.” diye konuştu.

Şehriyar son şiirlerinde Türk şairlerden söz etti

Doğan sözlerini şöyle sürdürdü: “Şehriyar son şiirlerinde, son devirden üç büyük Türk şairinin ismini zikretmektedir: Mehmed Âkif, Yahya Kemâl ve Tevfik Fikret. Bunlardan Mehmed Âkif'e bilhassa ayrı bir yer vermekte, onun İstiklâl Marşı'na atıflarda bulunmaktadır. Şehriyar'ın sağlığında bedenen Türkiye'ye gelemediğini söylemiştim. Elbette kendisi gelmese de şiirleri, eserleri Türkiye'ye geldi ve ilgiyle, sevgiyle okundu. Şair'in ruhen, hayalen muhabbet beslediği Türkiye’ye sayısız kereler geldiğini tahmin ediyoruz. İşte bu hissiyat, onu Türkiye'ye hayalî sefer şiirini yazmaya sevk etmiş olmalıdır.”

İran İslam Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Mahmut Sedgizade  yaptığı konuşmada “İran ile Türkiye arasında kültürel ilişkilerin çok eskiye dayanan uzun bir geçmişi var. Gazel, kaside, mesnevi ve diğer şiir türlerini ustalıkla kullanan ve her türlü güncel konularda şiir yazan Şehriyar da ortak bir değerimizdir. Şehriyar panelini düzenleyen Türkiye Yazarlar Birliği yönetimine teşekkür ediyorum.” dedi.

Türkiye'yi Azerbaycan ve Orta Asya ile buluşturdu

Konuşmalardan sonra başlayan panelde bir konuşma yapan  Prof. Dr. Adnan Karaismailoğlu, büyük bir bilgi birikimine sahip Şehriyar'ın yüzyılımızın ortak hazinesi olduğunu, Türkiye'yi Azerbaycan ve Orta Asya ile buluşturan önemli şiirlerinin bulunduğunu ifade etti.

Karaismailoğlu, " Büyük bir bilgi birikimine sahip Şehriyar'ı klasik ve çağdaş şiir üzerinde düşünce ve değerlendirmeleri bulunan, bu konularda ikna edici yorumlar yapan biri olarak tanıyoruz. Şiir aşkın dilidir ama izahı yoktur demiştir. Onun şiirleri arasında Türkiye'den de bazı şairler yer almaktadır. Türkiye’den ve Türklerden övgüyle söz etmiştir. Tarihi, coğrafi ve ulusal beraberlikleri ciddiyetle koruyup yaşatmıştır. Tevfik Fikret, Mehmet Akif Ersoy ve Yahya Kemal Beyatlı'dan da şiirlerinde bahsetmektedir. " diye konuştu.

İran İslam Cumhuriyeti Urumiye Üniversitesinden Dr. Bahman Nezhat da yaptığı konuşmada, çağdaş dönemde Şehriyar’ın tasavvufi dünya görüşüne yer verdi.

Şehriyarın şiirlerinde en çok dikkat çeken konunun irfan temelli dünya görüşü olduğunun altını çizen  Nezhat, “O, bu dünya görüşünün bütün adabı ve ahlaki boyutlarını kendi çağında pratik olarak toplumda  uygulamaya ve şiir kapsamında bir nevi hayat felsefesi ve planı çizmeye çalışmaktadır. Şehriyar, iyi insani hayat ve yüce sıfatlara ulaşmanın yolunun dini ve irfani öğretilere amel etmekte görür. Şehriyar, bu irfani görüşlerini hissedilir bir şekilde Azerice manzumelerinde  de şiir diline dökmüş güzelce ifade etmiştir.”

Panelin son konuşmacısı Firdevsi Üniversitesinden Dr. Seyyed Abbas Naji de Şehriyar’ ın hayatı, eserleri, şiir yazma serüvenine ilişkin bilgiler verdi.

Şiirleri dünyanın her tarafında okundu

Şehriyar’ın Farsça ve Azerice şiirler yazdığını, en önemli manzumesinin  de “Haydar Baba’ya Selamlar” olduğunu belirten Naji sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu eserde Şehriyar, köy hayatından asil, güzel ve dokunulmamış bir tema ortaya koymaktadır. Bu eser zamanlama açısından, modern şiir kategorisinde 80 dile çevrilmiştir.  Şehriyar, kaside, gazel, mesnevi, kıta, rubai ve Nima’i gibi  Fars şiirinin çeşitli türlerinde  şiir yazmakta son derece maharetliydi. Şehriyarın kaside ve gazellerini incelediğimizde görüyoruz ki; bu kalıpların her ikisinde  aşk, benzetmeler, kronoloji ve istiare kullanılmıştır. “

Şiir sevenlerin yanı sıra İran’lı öğrencilerin, araştırmacıların ve akademisyenlerin büyük ilgi gösterdiği panelin bitiminde konuşmacılara TYB Şeref Başkanı D. Mehmet Doğan, TYB Vakfı 2. Başkanı İbrahim Ulvi Yavuz ve Başkan danışmanı Ferhat Koç tarafından  TYB yayınlarından tevdi edildi.

Programın sonunda sahne alan Sema Müzik grubu Şehriyar’ın "Haydar Baba'ya Selam” şiirini okudu ve mini bir konser verdi.