VEDAT BİLGİN: YÜZ YIL ÖNCE, YÜZ YIL SONRA

Savaşın neyi bitirip neyi başlattığını, neleri değiştirdiğini analitik bir biçimde ortaya koymadan bu meseleyi anlamak kolay değildir.

“Yüz yıl önceki savaşın neyi değiştirdiğini anlamak için savaş öncesi ve sorası olayların teferruatında kaybolmadan meseleye bakmak faydalı olacaktır. Yüz yıl öncenin dünyasının üç tarihsel olaya tekabül ettiğini görmek gerekir. İlki, klasik çağın sonunda ortaya çıkan veya onun sonunu getiren olay sanayi kapitalizminin yükselişidir. Diğeri, o çağın siyasal örgütlenme biçimi veya siyasal rejimi olan monarşilerin ya da imparatorlukların sonuna gelindiğidir. Üçüncü olay ise, gelişen sanayinin iki kaynağı olan pazar ve hammadde sorununun çözümüyle ilgili ortaya çıkan politikalardır”.

ESKİ ve YENİ

Birinci Savaş aslında bitmiş bir savaştır çünkü bu üç sorunla ilgili neticelerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Yani imparatorluklar çağının sonunu getirerek, kapitalizmle çelişen eski rejimlerin tasfiye edilmesinin önünü açmıştır. Bu yol imparatorluk siyasal yapısından ‘ulus devlet’yapılanmasına geçişi mümkün kıldığı gibi, bu yapı içerisinden orta sınıflara dayalı demokratikleşme sürecinin de tarih sahnesinde mesafe kaydetmesini mümkün kılmıştır. Birinci Savaş’ın sonuçlarından bir diğeri ise Batı dışı imparatorlukların ki başında Osmanlı gelmektedir, tasfiye edilip birçoğunun sömürgeleştirilerek, sanayinin başta enerji olmak üzere hammadde ihtiyaçlarını karşılamanın teminat altına alınıp, kapitalizmin dünyayı pazar haline getirecek bir sürece girmiş olmasıdır.

Kısaca bu önemli neticeler, Birinci Savaş’ın bir çağı değiştirdiğini bunun da siyasal olarak ‘imparatorluklar çağından’ ‘ulus devletlere’, ekonomik olarak tarımsal imparatorluklardan sanayi kapitalizmine geçişi mümkün kıldığını göstermektedir. Burada üzerinde durulması gereken veya sorulması gereken soru bugün ‘Birinci Dünya Savaşı devam ediyor’ diyenlerin görmediği ne olduğudur?

Devamı: https://www.aksam.com.tr/yazarlar/vedat-bilgin/yuz-yil-once-yuz-yil-sonra/haber-794564?utm=gazeteoku&utm_source=partners&utm_medium=gazeteoku.com&utm_campaign=feed