YEREL YAYINCILIKTA KALİTE, ŞEFFAFLIK, STANDART SORUNLARI YAŞANIYOR

Yerel gazeteciler, yayınevleri, bilim adamları, hukukçular ve akademisyenler katıldığı çalıştayda, “Yerel gazetelerin geleceği/ yeni yönelimler, fırsatlar, tehditler; korsan yayıncılığın mahalli basın ölçeğinde yansımaları ve mahalli yayında telif hakları ve korsanla mücadele” konularının gündeme geldi.

Fiziki, dijital ve fotokopi korsanıyla mücadelenin önemine vurgu yapıldığı oturumlarda, yerel yayıncılar ve gazeteciler karşılaştıkları sorunları dile getirdiler.

İntihal sorununun yerel yayıncılıkta da oldukça önemli olduğunun altını çizen yerel yayıncılar,  Kültür Bakanlığının bu konuda tüm tarafları dinleyerek ortak bir çözüm yolu bulmasının gerekliliğine vurgu yaptılar.

Çalıştaya; TYB Onursal Başkanı D. Mehmet Doğan, TYB Genel Başkanı Musa Kazım Arıcan Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan, TYB Genel Başkan Yardımcısı Ferhat Koç, Mali Sekreter Ahmet Fatih Gökdağ, Genel Sekreter Yrd. Doç. Dr. Muhammet Enes Kala, Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Kurtoğlu, TYB Vakfı 2.Başkanı İbrahim Ulvi Yavuz, Mahmut Erdemir ve Murat Köse.

Basın İlan Kurumu Genel Müdür Yardımcısı Dr. Mustafa Canbey, DEKMEB Yönetim Kurulu Başkanı Murat Köse, yöneticiler;  Mustafa Çakır, Muhammet Erbay, Mustafa Altundal.

Yusuf Turan Günaydın, Nazım Payam, Dursun Çiçek, Selim Tunçbilek,   Zeki Dursun, Doç. Dr. Ömer Bozkurt, Halil İbrahim Özdemir,Tayyip Atmaca, Mustafa Yıldız, Dr. Mustafa Canbey  Basın İlan Kurumu Başkan Yardımcısı,    Zeynel Abidin Kıymaz, Hamit Özpolat, Şanlıurfa’dan;  Şanlıurfa Gazeteciler Birliği Başkanı Veysel Polat,  Eğitimci Yazar - Tyb Şube Başkanı Mehmet Sarmış,Tyb Şanlıurfa Şube Yönetim Kurulu Üyesi Cuma Ağaç, Tyb Şanlıurfa Şube Yönetim Kurulu Üyeleri Eyyüp Azlal, Gül San ve Avukat - İlim Yayma Cemiyeti Şube Başkanı Cüneyt Altıparmak  katıldı.

Programın ikinci günü, TYB ve DEKMEB iki gün süren çalıştayla ilgili bir değerlendirme yaparak, sonuç bildirgesini yayınladılar.

Bildirgede öne çıkan konular ise şöyle sıralandı:

1. Yazarın fikir emeği ile yayınevinin bir yayının oluşumunda katlandığı sıkıntıların sonucunda elde edilmiş olan hakkın her türlü mecrada korunmasına dönük tedbirler alınmalı ve farkındalık oluşturulmalıdır.
2. Fikir işçiliğinin haysiyetini korumak önce aydınların sonra tüm halkın vazifesi olmalıdır.
3. Yerel yönetimler özellikle yerel yayıncılığın önündeki engelleri kaldırmaya odaklanmalı ve sorunlara çözüm odaklı olarak yaklaşabilmelidirler.
4. Basım ve yayımın önündeki sorunların kalıcı olarak çözülmesinin yolunun bu alanda emek harcayan her kurum ve kuruluşun okuma oranını artırma seferberliği ilan etmeleri gerekmektedir.
5. Müellifleri ve yayınevlerini koruyan kurumların telif ve korsan yayın kadar piyasada var olan eserlerin niteliklerinden de kendilerini sorumlu tutması, iyi okur yetiştirmek ve ona sahip olmak adına önemlidir.
6. Yerel olsun milli olsun kitap okumama ya da okuyamama önünde engel olarak görülen kitap fiyatlarının yeniden gözden geçirilmesi düşünülmelidir. Bu konuda özellikle devletin eserlere yansıttığı vergilerin yeniden gözden geçirmesi oldukça önemlidir.
7. Mahalli veya ülke ölçeğinde, basım-yayım faaliyetiyle uğraşan her birimin müellif ve yayınevlari haklarını koruyucu meselelerde ortak zeminde bir araya gelmelidirler.
8. Devlet basım-yayın faaliyetlerine sadece ticaret gözüyle bakmamalı, kendi payına düşen kolaylığı hem müellif, hem yayınevi hem de okur lehine göstermelidir.
9. Mahalli ve ülke ölçeğinde dergi yayımcılığında kalitenin artması ve sürdürülebilir olması için süreli yayın çıkarmayı üstlenen kurumun açık ve net bir telif politikasına sahip olması ve yazarın hakkını koruması esas olarak belirlenmelidir.
10. Telifte yönetmelik sorunu yazar ve yayınevlerinin önüne çıkmaktadır, bu sorunun paydaşları ortak bir fikirle meseleyi çözmelidirler.
11. Anadolu’da kitap yayıncılığı nispeten nitelik sorunuyla karşılaşılmakta, bu sorunlarla yüzleşen oldukça kaliteli yayınlar ise usulüne uygun yayınlamakta ve bu durum müellif adına hak kaybına sebebiyet vermektedir.
12. Kültür bakanlığının yayıncılık konusunda yaptıkları ve yapması gerekenlerin net ve şeffaf şekilde ortaya konması  gerekmektedir.
13. Yerel yayıncılıkta özellikle karşılaşılan kalite, şeffaflık, standart sorunları masaya yatırılmalıdır. Yerel basında özellikle karşılaşılan etik sorunlar meselesi de geliştirilecek olan farkındalıkla çözülmelidir.
14. İntihal önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Bu noktada milli bir dijital ortam oluşturularak eserlerin bu ortama yüklenmesi ve eserlerin bu ortamda taranarak intihal raporunun çıktısı alınması suretiyle intihal barajını aşmayan eserlerin basımından vazgeçilmesi yoluna gidilmelidir.
15. Taşrada yayın yapabilmek için teknik ve bilgi eksikliği gibi meselelerle sık karşılaşılmaktadır. Bu  konuda taşrada yayın faaliyeti yapan taraflara işin uzmanlarınca eğitim seminerleri düzenlenmelidir.
16. Taşrada yayıncılığı korumak için merkezde yer alan kamu-sivil kurum ve kuruluşların kendi üzerlerine düşen hususları itinayla yerine getirmeleri sağlanmalıdır.
17. Yayıncılığın meşakkatli ve sabır isteyen bir faaliyet olduğunu unutmamanın yanında işini doğru yapanlar ile yapmayanların ayırt edilebileceği mekanizmaların kurulmasına ihtiyaç vardır.
18. Yerel yönetimlerin, kâr marjı yüksek şirketlerin gelirlerinden alınan vergilerin bir kısmının kültür ve sanat faaliyetlerine ayrılması noktasında gereken adımlar atılmalıdır. Oteller kendilerine ve bulundukları yöreye has kütüphanelere sahip olması konusunda teşvik edilmelidir.
19. Yayın ve basım konusunda sansür konusu gündemden hiç düşmemekte ve bu konuda çok katılımlı toplantılar yapılarak konu derinlikli olarak ele alınmalıdır.
20. Yayıncılık faaliyetlerinde kaliteyi artırmak ve standart oluşturmak adına ruhsat sistemine geçilebilir.
21. Her bölgede basım-yayın konusunda belediyelerin, üniversitelerin, yayınevlerinin ve yazarların ortak zeminde buluşabilmeleri sağlanmalıdır.
22. Bandrol bilinci oluşturulmalıdır.
23. Basım-yayında tekelleşmenin karşısına geçilmeli ve kitap fiyatları makul olmalı ve insanları korsan yayına yönlendirmemelidir.
24. Milli Kütüphane merkezi bir konuma getirilmeli ve tüm eserleri yayınevi ve yazara telif kazandıracak şekilde çevrimiçi alana alarak fotokopi imkanı sunabilmelidir.
25. Yayınevinin de yazarın hakkını suiistimal edici mecralara yönelmesinin önüne geçilmelidir.
26. İl kültür müdürlükleri ve il milli eğitim müdürlükleri iş birliği yaparak orta-lise ve üniversitelerde basım yayın konusunda yazar ve yayınevlerinin hakları konusunda çalışmalar yapmalı, kitapçıklar üretmeli-dağıtmalı ve ilgi çekici animasyonlar hazırlamalıdırlar.
27. İlk-orta-liselerde kitap okuma-yazma seferberliği ilan edilmeli yazar-öğrenci buluşmaları tertiplenerek öğrenciler okumaya ve yazmaya teşvik edilmelidir.
28. Devlet kurumlarının açtığı proje ilanlarında telif hakları ve korsanla mücadele konusu, yerel yayıncılık sorunları gibi başlıklar da yer almalıdır.