Biliyoruz ki Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) şu an için sekiz üyeye (Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Hindistan ve Pakistan) sahip. G-7 adı verilen “Gelişmiş 7 Ülke” ise Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Birleşik Krallık ve ABD’den oluşuyor.
O zaman nerden çıktı bu “G-6” ve “Şanghay Dokuzlusu”?
Söyleyelim…
Öncelikle, matematiksel olarak mevcut gidişat bu örgütler açısından bizlere böylesi bir de facto rakamı veriyor. Yani örgüt üyelerinin sayılarında bir artma ve bir azalma durumu, olasılığı söz konusu. Dolayısıyla siz buna arzu ederseniz “Doğu-Batı Cephesinde Son Durum” da diyebilirsiniz.
Zira yaşanan son gelişmeler bir kez daha “Yükselen Doğu”ya ve buna karşılık “Çöküşteki Batı”ya işaret ediyor. Bir diğer ifadeyle, Batı’yı Batı yapan, Doğu’yu da yıllarca dünyanın itilmiş-kakılmışları durumuna iten “birlik-liderlik” noktasındaki durumlar, roller değişiyor.
Batı, bu her ikisini kaybetmeye başlarken; Doğu ise bu yitiği ile “konjonktürel” de olsa tekrar buluşuyor. (Konjonktürel birlikteliği bir ara kaleme alacağım için şimdilik bu husus geçiyorum.)
Nasıl mı? Kronolojik olarak gitmek gerekirse… Örneğin, Şanghay 1996’dan bu yana devamlı şekilde büyüyen bir örgüt iken G-7 devamlı şekilde kan kaybeden bir örgüt konumunda görülüyor.
Daha somut bir şekilde ifade etmek gerekirse; Rusya-Çin ikilisi arasında 1995’de iyi niyet adımları çerçevesinde start alan, akabinde Çin’e komşu üç Orta Asya devletinin katılımı ile “Şanghay Beşlisi” adını, 2001’de de bir diğer Orta Asya devleti olan Özbekistan’ın üyeliğiyle “Şanghay İşbirliği Örgütü” adını alan örgüt, bugün itibarıyla sekiz üye, dört gözlemci üye ve altı diyalog ortağı (ki, Türkiye de bunlardan birisidir) ile devamlı yükseliş trendinde bir görünüm arz ediyor.
“Çingdao Zirvesi” Sonrası Yeni bir ŞİÖ mu?
İktisadi, siyasi, güvenlik ve kültürel iş birlikleri alanlarında etkin sonuçların alınmaya başladığı ŞİÖ, Çin devlet Başkanı Şi’nin ifadesiyle; küresel yönetişimin iyileştirilmesi, ortak kalkınmanın teşvik edilmesi ve bölgesel güvenliğin desteklenmesi noktasında önemli bir güç haline gelmiş durumda.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.