Mübarek Ramazan ayına girdiğimiz şu günlerde bir haber dikkatimi çekti. Bu yıl Ramazan ayında pide fiyatları artmayacak, geçen yılın Ramazan ayının pide fiyatlarıyla aynı kalacaktı. Sevindim hem kendi adıma hem vatandaşlarımız adına! Bu bir tenbihnâmeydi. Osmanlı’daki gibi.
Tenbihnâme ne mi? Bu günün tabiriyle devletin özel ve önemli günlerde aldığı bir takım önlem ve tedbirleri, ikazları içeren genelgelerdir. Eskiden “tamim” denilirdi. Tenbih, “gafletten ikaz etmek, sıkı emir vermek, bir işin yapılması hakkında nasihat” gibi manalara gelmektedir. Tenbihnâmeler, asayişi sağlamak adına, padişahın ikazları, nasihatleri, emirleridir Osmanlı’da. Şaban ayının sonlarında “Ramazan Tenbihnâmesi” adı altında halka yönelik bir dizi emir yayınlatılarak, halk, dinî ve ahlâkî davranışlarına dikkat etmeleri hususunda uyarılırmış, padişah tarafından.
Ramazan tenbihnâmelerinde neler vardı?
Kadınların edebe aykırı davranışta bulunmamaları, buna karşılık erkeklerin de kadınları herhangi bir şekilde rahatsız etmemeleri konusunda padişah adına irâde-i seniyyeler (padişahın emirleri) yayınlanır ve bu ilânnameler basılarak halka dağıtılırmış. Esnafın Ramazan ayından istifade ederek fiyatları yükseltmeye kalkışmasını önlemek için özel bir tedbir alınarak, yiyecek, içecek veya giyim, yakacak gibi ihtiyaç maddelerinin fiyatları bir bir belirlenir, bu fiyatlar listelenerek Şaban ayının son günlerinde ilân edilirmiş. Ayrıca Ramazan boyunca askerlere dinî vazifelerini huzur içinde yerine getirmeleri ve aykırı bir davranışta bulunmamaları hususunda da tenbihnâmeler yayınlanırmış. Mesai saatlerinin de Ramazan’a göre ayarlanması istenirmiş tenbihnâmelerde. Böylece Ramazan boyunca devlet memurlarının mesai saatleri Ramazan’a göre yani iftar ve namaz vakti göz önüne alınarak ayarlama yapılır, toplu taşıma araçları ona göre hareket edermiş. Bütün bunlar için ayrı ayrı tenbihnâmeler yayınlanıp ilân edilirmiş.
Tenbihnâmelerde halkın dinî emirlere daha sıkı sarılıp, ibadetle meşgul olması ve edepli olması istenirmiş. İkinci Mahmud döneminden itibaren Ramazan Tenbihnâmeleri Osmanlı Devleti'nin resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi'de ilân edilip ayrıca broşür olarak bastırılarak halka dağıtılırmış. Ayrıca imam ve vaizler camilerde, bekçiler ve tellallar mahallelerde, işletmeciler tarafından da hanlarda bu konuyla ilgili duyuru yapılırmış.
Ramazan ayında fırıncılar ve kasaplar sürekli izlenirmiş
Osmanlı’da Ramazan geldiğinde bütün gıdalara çok dikkat edilirmiş. En çok da ekmek, yağ ve ete. Ramazan dolayısıyla çıkarılacak ekmek, simit ve çöreklerin ne şekilde ve içine neler konularak pişirileceği ve gramajı yönetim tarafından kararlaştırılarak fırıncılara duyurulurmuş. Ramazan'da satılacak ekmek numunesi padişaha gösterilerek bizzat kendisinin onayı alınır, daha sonra fırıncılardan ekmeğin belirlenen bu numuneye göre hazırlanması istenirmiş. Aynı zamanda satılacağı fiyat da Ramazan gelmeden fırıncılara bildirilirmiş.
Halkın Ramazan'da artan et ihtiyacının karşılanması ve et sıkıntısı çekilmemesi için de özellikle Trakya'dan İstanbul'a koyun getirtilirmiş. Yiyeceklerle ilgili zam yapılması gerekiyorsa bu zam Ramazan’dan sonraya ertelenirmiş. Yayınlanan tembihnâmeler sayesinde halkın gürültü ve fırsatçılıktan uzak ve huzurlu bir Ramazan geçirmesi için gerekli olan bütün önlemler alınmış olurdu.
Devamı: https://www.dunyabizim.com/mercek-alti/ramazan-tenbihnamelerinde-neler-varmis-h10446.html
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.