Irak Türkmen Edebiyatı’nın Osmanlı dönemi, İngiliz sömürge dönemi, Saddam dönemi ve Saddam sonrası dönemde farklı seyir ve gelişme kaydettiğini anlatan Küzeci, Irak Türkmen Edebiyatı’nın bölgede yaşayan Türkmenlerin kimliklerini korumasında, asimile olmamalarında önemli rol oynadığını vurguladı.

 Söyleşi, Ankara Şube Başkanı Mehmet Sait Uluçay’ın açış konuşmasıyla başladı. Programın yöneticiliğini de üstlenen Şair Uluçay, Irak Türkmenleriyle aynı gönül coğrafyasını paylaştığımızın, aynı kültür hazinesinden beslendiğimizin, aynı türküleri çığırdığımızın altını çizerek, Irak Türkmen Edebiyatı’nın bu bağların canlı kalmasında etkili olduğunu söyledi. Kerküklü Dr. Şemsettin Küzeci’nin Türkmen coğrafyasına önemli hizmetler ifa ettiğini, kültür sanat ve edebiyatına değerli katkılar yaptığını hatırlatan şair Uluçay, “Dünden Bugüne Irak Edebiyatını” konuşacaklarını belirtti

Konuşmasına Irak Türkmen Edebiyatı’ndaki değişimi anlatarak başlayan Dr. Şemsettin Küzeci, 1918’e kadar Irak Türkmen Edebiyatı’nın dilinin Osmanlı Türkçesi olduğunu, 1918-1921 manda rejimi döneminde ise Irak Türkmen Edebiyatı’na yönelik yasakların başladığını, Osmanlı Türkçesi’nin yerini Arapça aldığını, bu sürecin küçük değişikliklerle birlikte 2003’e kadar sürdüğünü söyledi.

2003’te Saddam rejiminin sona ermesiyle başta Kerkük ve Telefer olmak üzere Türkmenlerin yoğun yaşadığı bölgelerde hem eğitim dilinin hem de edebiyat dilinin Türkiye Türkçe’sine döndüğünü belirten Dr. Şemsettin Küzeci, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Türkmenler olarak bölgede varlığımızı siyasetle değil edebiyatla, sanatla, şiirle, hoyratla ve türkülerle sürdürdük. Edebiyat bir yandan asimile olmamamızı sağlarken, diğer yandan anavatan Türkiye ile bağlarımızı güçlü kıldı. Altın hızma mülayim. Kerkük zindanı gibi türküler anavatanda yılın türküleri seçildi. ”

Edebiyatın gücünün altını çizen Dr. Şemsettin Küzeci, çarpıcı bir örnekle şöyle açıkladı: “Irak Türkmenleri edebiyatla güçlü bir gelenek oluşturdukları için asimilasyon politikalarından korunabildi. Ancak Suriye Türkmenleri edebiyatlarını oluşturamadıkları için  ya asimilasyona uğradılar ya da güçlü bir toplum olarak bölgede varlıklarını sürdüremediler. Irak’daki  Türkmen şairler zulme uğradı, sürgün edildi, bazıları idam edildi. Bu zulümler onları direnmeye sevk etti, kimliklerini sağlamlaştırdı. ” dedi.

Elazığ, Kerkük, Urfa ve Bakü edebiyatı ortaktır

Geniş kapsamlı bir araştırma ile Elazığ, Urfa, Kerkük ve Bakü edebiyatını karşılaştırdıklarını belirten şair-yazar Dr. Şemsettin Küzeci, “Bu bölgelerin dilleri, müzikleri ortaktır. Kerkük-Urfa akrabadır. Dayı-yeğen ilişkisi vardır.  Bu akrabalık edebiyatlarını yansımıştır.” dedi. Irak Türkmen şiirinin ilk dönemler aruzla yazıldığını, divan edebiyatının ön planda olduğunu ifade eden Küzeci, daha sonra hece ölçüsüyle yazılan şiirlerin öne çıktığını, serbest vezin ölçüsüyle yazılan şiirlerin ilk zamanlar saçma şiir olarak nitelenerek kabul görmediğini, ancak kısa sürede kendini kabul ettirdiğinin altını çizdi.

Şiir ve hoyratlar Kerkük ile Türkiye arasında köprüdür

 Türkmenlerin Türkiye’den çok şey beklediğini anlatan Küzeci,  bu beklentinin “Kerkük’ü yan bakanın gözünü oy Ankara” gibi bir çok hoyrata yansıdığını kaydetti. Dinleyicilerle “Ben Kerkük’üm Çanakkale” şiirini paylaşan Dr. Şemsettin Küzeci, anavatanla bağlarımızı anlatan sayısız şiir olduğunun altını çizdi.

Programa Konya Milletvekili Halil Etyemez ve çok sayıda dinleyici katıldı.

Söyleşide Kerkük ve Telefer’li şairler kendi şiir ve hoyratlarını okudular. Toplandı sonunda Dr. Şemsettin Küzeci, kitaplarını imzalayarak dinleyicilere hediye etti.