Tarkan Zengin'in açış konuşması ile başlayan programda Yelken, hem etkileyen hem de etkilenen taraflar olarak 15 Temmuz sürecini sosylojik olarak anlamanının gereğine değinerek sözlerine başladı.
15 Temmuz'u diğer darbelerden-darbe girişimlerinden ayıran ilkleri aktaran Yelken bunları şöyle sıraladı:
1- İlk defa meclis bombalandı
2- İlk defa bir darbede-darbe girişiminde savaş uçakları kullanıldı.
3- İlk defa siviller bizzat girişimin merkezinde idi.
4- İlk defa milli (!) bir örgüt- cemaat böyle bir girişimde bulundu.
5- İlk defa siviller hedef alındı.
6- İlk defa köprü üzerinde başlayarak, direniş ihtimali bertaraf edilmeye çalışıldı.
7- İlk defa sıcak ve sivil bir direniş gerçekleşti.
Konuşmasını, çıkarımlarını '15 Temmuz Öncesi Süreç', '15 Temmuz Süreci' ve '15 Temmuz Sonrası Süreç' olarak üç aşamada gerçekleştiren Yelken, bu üç süreci birbirini tamamlayan ama ayrı ayrı ele alınıp değerşendirilmesi gereken süreçler olarak tanımladı.
15 Temmuz Öncesi süreç için "halk ve iktidarın bu denli bir olduğu bir dönem daha yoktu" diyen Yelken, bu birlikteliğin aynı zamanda bir 'darbe karşıtı bilinç' oluşmasında da etkili olduğunu söyledi. bu bilincin varlığının 15 Temmuz sürecinde direnişin en önemli saiklerinden olduğunu aktardı.
Darbe girişimi süreci için, askerin baş aktör ve tetikçi olarak varlığını aktaran Yelken, bu süreç yaşanmadan önce ciddi şekilde böyle bir girişimin olacağını öngören kimsenin olmamasını da bir durum tespiti olarak aktardı. "Hepimizi ayakta uyuttular" diyen Yelken, kimsenin bu denli "şiddet"e başvurarak hareket edebileceklerini tahayyül edemediğini söyledi. Bu nedenle de 'toptan günah çıkarsak yeridir' dedi. Bu süreci değerlendirirken bu sürecin aktörleri olan isimlerin 30 yıla varan bir geçmiş süreç içerisinde ancak yetişebilmiş olabilceğini aktardı.
Süreçte aydınların (sol) başarısız bir sınav veririken, basının aldığı rolün ve başarısının ne denli öenmli olduğuna da değindi.
Halkın sokağa-adeta ölmeye çıkışının arkasındaki motivasyonları da değerlendiren Yelken, üç kuşak itibari ile bir değerlendirme yaptı. Orta yaş üstü kuşak için 27 Mayıs tramvasının motivasyonu, orta yaş için 12 Eylül motivasyonu ve genç kuşak için de bilinçli bir dönemde yetişmeleri ve Suriye gibi örneklerin motivasyonunu sayan Yelken, bunlara ek olarak siyasi liderin motivasyonu gibi etkenleri de aktardı. Sokağa çıkma ve 'eylem' konularında soğuk olan kesimin sokağa çıkışını da çok öenmli bir değişim olarak anlattı.
Darbe sonrası süreç için 'toplumsal bilinçlenme' dönemi diyen Yelken, "o gece sokağa çıkmayanlar dahi bu bilinçle bilinçlendi" dedi. Siyasal partilerin dayanışmasının, Yenikapı Ruhunun bu süreçteki önemine de değindi.
Dinleyicilerden gelen sorular üzerinden konuşmasına devam eden Yelken, 'darbe karşıtı' sol kesimin, bu süreçte çeşitli bahanelerle sokağa-direnişe çıkmayışını değerlendiren Yelken, "sol sokağa çıkmamasının ezikliğini-tramvasını uzun süre atlatamayacak" dedi.
Program Yazarlar Birliği'nin Prof. Dr. Ramazan Yelken'e kitap hediyesi ve hatıra fotoğrafı çekilmesi ile son buldu.
Haber: Dilâra Coşkun
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.