“Müzmin”imiz “Kronik” Kadar Olamadı mı?
TDK’nin “müzmin” sıkıntısı bitmiyor.
TDK’nin “müzmin”e haksızlık ettiği bir başka yer de “kronik” maddesidir. TDK “süreğen” sözünde olduğu gibi “kronik” kelimesinin izahında da çeşitlilik ve zenginlik sergilemiştir. Nitekim Büyük Türkçe Sözlük ile Güncel Türkçe Sözlük bu kelime için şunları kaydetmiş:
kronik, -ği Fr. chronique 1. Olayların birbiri ardınca sıra ile yazıldığı tarih, vakayiname. 2. sf. tıp Süreğen: Kronik astım. Kronik bronşit. 3. sf. mec. Uzun süredir bir çözüm getirilmemiş:Kronik işsizlik.
Burada da görüldüğü gibi, “kronik”in ikinci manası tıbbi bir sıfat olan ve TDK’nin “müzmin” yerine kabul ettiği “süreğen” kelimesiyle ifade edilmiş. “Müzmin” sözünü TDK mademki “kronik, süreğen” manasına gelen kelimelerimizden biri olarak sayıyor, o hâlde Büyük Türkçe Sözlük ile Güncel Türkçe Sözlük’teki “kronik” izahlarında kullanmaya niçin lüzum görmüyor?..
Aslında Türkçe Sözlük’ün 2005 tarihli 10. baskısında ikinci mana için “müzmin” denmişti; Güncel Türkçe Sözlük’teyse “müzmin” kaldırılıp yerine “süreğen” kelimesi konmuş.
Öz Türkçenin Böylesi, TDK’nin Hilesi
TDK bu tavrıyla şu mesajı veriyor: Hafızanda “müzmin” kelimesine artık sünger çek, yerine de “süreğen” tohumu ek veya “kronik” kazığı dik...
Dikkat çeken bir başka nokta:
“Kronik” için verilen üçüncü mana aslında “müzmin” veya “süreğen” kelimesiyle ifade edilebilirdi; buna rağmen TDK bu kelimelerden hiçbirini o açıklamada kullanmamış. Hâlbuki “süreğen”i açıklarken hem birinci hem ikinci mana için “kronik” kelimesini kullanmıştı. Kısacası, TDK lügatinde Fransızca “chronique → kronik” kelimesi yalnızca Arapça “müzmin”karşısında değil öz Türkçe “süreğen”in rakibi olarak da ileride...
Yani? “Kronik” karşısında “müzmin” tekrar canlanmasın, “süreğen”in de biti kanlanmasın...
“Süreğen” için iki, “kronik” için üç tane mana veren Büyük Türkçe Sözlük ile Güncel Türkçe Sözlük, sıra “müzmin”e gelince bir kelimecik açıklamayla yetinmiş. Aynı hâl “müzmin”den türeyen “müzminleşme, müzminleşmek, müzminleştirme, müzminleştirmek” fiillerinde de var: TDK bu kelimeleri de sırasıyla “süreğenleşme, süreğenleşmek, süreğenleştirme, süreğenleştirmek” şeklinde, her biri birer kelimecikten ibaret karşılıklarla geçiştirivermiş. Burada da yapmak istediği şey, dikkatleri “müzmin”den “süreğen”e çekmek… Fakat “süreğenleşme, süreğenleşmek, süreğenleştirme, süreğenleştirmek” kelimelerini “müzminleşme, müzminleşmek, müzminleştirme, müzminleştirmek” şeklinde birer kelimecikten ibaret karşılıklarla geçiştirmeye gönlü razı olmadığından her biri için üçer beşer kelimelik açıklamalar yapmış.
(TDK “müzmin bekâr” ile “müzminlik” kelimelerine “süreğen bekâr, süreğen erden” ile “süreğenlik” gibi karşılıklar bulamadı mı, yoksa onlar da yolda mı?..)
“Süreğen” veya “kronik” için teferruatlı, kalafatlı, şatafatlı tarifler; buna karşılık “müzmin” için hayalî fenere dönen, ocağı sönen ve yerlerde sürünen bir açıklama…
TDK acaba niçin “müzmin” kelimesini hor görüyor?
Bunun sebebi “müzmin”i gittikçe unutturmak, yerine “süreğen”i yutturmak, olmazsa “kronik”i tutturmak mı?
Eğer kasıt buysa TDK’nin en müzmin hastalığı henüz geçmemiş demektir:
Asırlık kelimeleri Türkçeden atıp yerine kendi imal ettiği birtakım sözleri koymak, mevcut bir lisanın altını oymak...
Yoksa TDK bunun için mi kuruldu?..
15.05.2012
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.