Cafer Talha Şeker
Türkiye’de yaşanan İslami hayat, nispeten Osmanlı mirası sayılan tasavvuf anlayışının hakimiyetindedir. Bu, devlet kontrolünde bir hakimiyet değil, kültürel zeminde varlığını sürdüren geleneğe bağlı bir din anlayışıdır. Suudi Arabistan ise büyük ölçüde tasavvuf karşıtı Vehhabi anlayışın hakimiyetindedir ve bu hakimiyet başından beri devlet eliyle sürdürülmektedir. Çünkü Suudi devleti doğuşunu Vehhabi ideolojiye borçludur. Vehhabi ideoloji, kendi görüşünden başka içtihatlara saygı göstermediği gibi neredeyse Vehhabi olmayan herkesi şirk veya küfr ile itham etmektedir. Buna tepki olarak İran ve Irak gibi Şiiliğin kalesi sayılan ülkelerde ve Türkiye ile Pakistan gibi Sünni ağırlıklı ülkelerde Vehhabi karşıtı neşriyatlar yapılmıştır. Arabistan Yarımadası ve Vehhabilik üzerine Türkçe literatür pek zayıf değildir ancak bölgeyi ve tarihini derinlemesine analiz eden araştırmacıların sayısı pek azdır. Körfezin siyasi tarihini ve dini hayatını yakından bilen ORDAF Başkanı Prof. Dr. Zekeriya Kurşun’un geçtiğimiz günlerde ORDAF’ta verdiği bir seminer ve bu oturuma müzakereci olarak katkı veren İNSAMER Araştırmacısı Riad Domazeti, Türkiye’de pek konuşulmayan bir mevzuyu (Suudi devletinin mezhepçilikten ulus devlet anlayışına geçip geçemeyeceğini) ele aldılar. “Mezhepten Devlete: Suudi Arabistan Bir Ulus Devlet Olabilir Mi?” başlığıyla tartışılan bu mesele aynı zamanda Suudi Arabistan’ın radikal reformlarla yeni bir modernleşme dönemine girip girmediğiyle alakalı sorulara da işaret ediyordu. ORDAF semineri, (akademik bir toplantının tabiatı gereği) geriye cevaptan çok soru bıraktı. Okumakta olduğunuz bu yazı da iki soruyla başlamaktadır: Yeni Suudi politikası, Suudi devletinin doğuşunu sağlayan Vehhabi ideolojisinden ayrı bir yol tutar mı? ‘Gerçek Vehhabiler’ ile Suudi devleti arasında yaşanan güç mücadelesi, küresel sistemde yaşanan gelişmelerden ne kadar etkilenmektedir?
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.