AKİF EMRE'DEN: BATILILAŞMAYI OSMANLILAŞTIRMAK

Bugün yaşanmakta olan siyasal dönüşümün şifrelerini çözmenin en emin yöntemlerinden biri de tarafların yakın tarihle kurduğu ilişki biçimini, tarih yorumunu doğru okumaktan geçiyor. Siyasal hengame içinde çoğunlukla fark etmediğimiz husus, devletin yapısal özelliğini çözümlemede güncel olanla geçmişin bu denli çakıştığı tarihi bir kavşakta olduğumuzdur.

Bugünkü Türkiye'nin nereye evrildiği, elbette tek referans olarak tarih ve özellikle Osmanlı yorumu üzerinden okunamaz. Ancak son süreçteki batılılaşma maceramızla Osmanlı kökenleri arasında bugün anlamlı bir ilişkilendirme kurmadan, bu maceranın ne olduğunun, neyin değiştiğinin, yaslandığı sabitelerin neler olduğunun anlaşılması bir yana, bu ilişkisizlik bizi körleştirir.

Batılılaşma macerası idari ve askeri alanda başlamasına rağmen sınırlı düzeyde kalsa da topluma yansıma eğrisi gösterir. Bir yanda aydınların toplumu sürece dayalı olarak batılılaştırma çabaları... Buna devletin kısmen direnerek, kısmen destek veren katkısı söz konusu. Tam bu noktada İslamcıların itirazı ya da müdahalesi salt sömürgecilik karşıtı bir direnişten öte batılılaşma cereyanına karşı toplumu yeniden İslamlaştırma çabası olarak okunabilir.

Burada temel soru: Cumhuriyet'in radikal müdahalesi olmasaydı bu gelişme ne yönde evrilecekti? Tanzimat'la başlayan batılılaşma, teknolojik modernleşmeyi aşacak; zihniyet dönüştürücü bir proje olarak Tanzimat bürokrasisini, aydınlarını tek medeniyet olarak görülen batı uygarlığının başarıları karşısında teslim olmaya götürecekti. Etyen Mahcupyan yazısında, Cumhuriyet'in bu doğal laikleşme sürecini durduran, elitist bir laikleşme projesi olduğu yönünde ilgi çekici bir yorum yaptı. Laikleşmeyi seçkinlere münhasır kılarak devletin seçkinlerin inhisarına teslim edilmesi mümkün olmuştu.

Yazının devamı için: http://yenisafak.com.tr/yazarlar/AkifEmre/batililasmayi-osmanlilastirmak/41060