ATİLLA ÖZDÜR: PROF. DR. SABRİ F. ÜLGENER’DEN KIRK YIL EVVELİNDEN GÜNÜMÜZE BAKIŞI…

(Pek de önemli olmayan ufak tefek kısaltmalarla)!…

•

“Asırlık geleneklere uyularak toplum hayatı üzerinde siyasi ve hukuki düzenlemeler yapılırken ahlak normları üzerinde de gerekli yontma ve düzeltmeler yapılmıştır…

Sözü geçen tabakalar her yerde aynı terkibi göstermemiştir. Yerine göre; büyük toprak mülkiyetinin verdiği nüfuz ve iktidardan kuvvet alan “feodal” sınıflar; devlet teşkilatının daha fazla merkezi-bürokrat bir veche gösterdiği hallerde idare eden, yüksek paye ve mansıp sahibi memurlar sınıfı, yine yerine göre bunların yanında yer alan ruhani tarik mensupları, bütün bu sınıflar kendi içinde ne kadar değişiklik gösterirlerse göstersinler, aralarında az çok yakınlık ve paralellik gösterirler. Ağalık ve efendilik şuurunun izlerine hepsinde rastlayabiliriz. Konak hayatı ve sahibinin siyasi ve manevi nüfuzuyla uygun bir yanaşma ve mürit halkası, ruhani aristokraside üstü örtülü kalmakla beraber mal, mülk bol tüketim ve gösteriş hevesi, altın ve gümüş tutkusu… 

Bizce asıl önemli olan cihet, bütün bu ihtirasların yalnız fiili bir hal olmakla kalmayıp ahlak doktrinlerinde de haklı görülmüş ve gösterilmiş olmasıdır. Üst tabakanın gemlenemeyen taşkın ve ölçüsüz iddiaları karşısında ahlakçılar, tekzibe uğramamak için kanaat ve tevazu telkinlerinden fedakârlığa katlanmak zaruretindeydi. Üstelik ahlak kaynaklarından çoğunun kadim çağlardan beri zaten imtiyazlı tabaka hizmetinde yer aldığı da hesaba katılırsa, ahlak ilkelerini itidal ve kanaat ölçülerinden belirli zümreler lehine feragate zorlayan sebepler kendiliğinden ortaya çıkmış olurdu…

İçtimai hayatta sınıflar kendilerine göre aşağıdan yukarıya doğru kademelendiği gibi, ahlak normları da kanaat ve tevazu ölçüsüyle aynı şekilde yukarıya doğru kademelendirilmiştir. Üste çıkınca bol müsamaha ve imtiyaz, alta düştükçe de sert mutaassıp kayıtlanma. Aşağıda kalana tevekkül, kanaat ve itidal, yukarıya tırmanabilenler de, aşağıdakilere yapılan telkin ve tavsiyelerden kurtulma…

Mal, servet ve ihtişam gibi bütün dünya hazları artık muayyen zümreler lehine göz yumulması lazım gelen, hatta içtimai dirlik ve düzenlik için itina ile korunması gereken kıymetler arasındadır…”

Devamı: https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/atilla-ozdur/prof-dr-sabri-f-ulgenerden-kirk-yil-evvelinden-gunumuze-bakisi-27643.html