AVUSTURYA MACARİSTAN İMPARATORLUĞU’NUN BOSNA HERSEK’TEKİ OKUL POLİTİKASI

Dönem:(1878-1914)

Prof.Dr. Emel Topçu[1]– Yunus Dilber[2]

Bosna-Hersek’i işgal sonrası oluşturulan yeni hükümet, 1878’den sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun eğitim sistemin uygulamaya çalıştı ve bu minvalde birçok kanun ve düzenlemeler getirdi. Yaklaşık 16 yıllık bir gözlem sürecinden sonra, ya mezheplere ve dini yapılara göre tanzim edilmiş eğitim sistemi ve okulların modernize edilmesi ya da din ve mezhep farklılarının dikkate almadan laik bir eğitim sistemi gibi iki seçenek ön plana çıktı (Nuhanovic, 2009, s. 70). Dönemin Ortak Maliye bakanlarından olan Benjamin Kallay (1882-1903) döneminde, din, mezhep, millet farklılarının dikkate almayan, dinler üstü modern bir eğitim sistemi oluşturulmaya çalışıldı. Bu yaklaşımın temel amacı ve aslında sorunlarından birisi de, Bosna-Hersek’te yaşayan Sırp, Hırvat ve Boşnalar tarafından kabul edilen tek dil ve eğitim programı üzerinde ittifak ettirebilmekti (Babuna, 2000, s. 140-143).

1879 yılında Latin Alfabesi, devletin resmi alfabesi olarak kabul edilse de, Bosnalı Sırpların tarafından kullanılan Kiril Alfabesinin okullarda kullanımına müsaade ediliyor ya da göz yumuluyordu. Bosnalı Müslümanlar, Arap harfleri ile yazılan Boşnakcayı (Arabica) devlet düzeyinde kabul edilmesini talep etseler de, bunlar çeşitli sebeplerden dolayı kabul görmedi. Osmanlı Arşivinde bir belgeye göre, Müslümanlar ayrıca Türkçenin okul müfredatından çıkarılmasını da protesto etti ve şikâyetlerini imparatora iletmek için 1896 yılında bir heyet ile Viyana’ya gitmelerine karşın bir netice alamadılar (Yılmazata, 2012, s. 88, Başbakanlık Osmanlı Arşivleri).