AYDIN ÜNAL: BİR NESİL “YARATMAK”

1923 yılının Ekim ayında “Cumhuriyet fikri” artık bir sürpriz değildi; 1876 sonrası alevlenen “hürriyet” aşkı ve mücadelesinin bir “saltanat-ı milliye”ye dönüşeceği belliydi.

Cumhuriyet, beklendiği ve arzulandığı gibi “hürriyet” değil istibdat getirdi. Çokça nedeni var ancak ikisi önemli: Cumhuriyeti kuran kadro, ellerine geçirdikleri yetki ve imtiyazları kaybetmekten korkuyor, ürettikleri “irtica” yani eski rejime dönüş tehdidiyle İstiklal Mahkemeleri eliyle ya da “İzmir Suikastı”, “Menemen Olayı” gibi bahanelerle yoğun bir baskı, takip ve infaz sürecini işletiyorlardı.

İkincisi, gücü elinde bulunduranlar, bir “devrim” yaptıklarını düşünüyor, bu devrimi yerleştirmek için demir yumruktan başka bir çare olmadığına inanıyorlardı.

Cumhuriyet, tamamen yeni bir nesil oluşturmak arzusundaydı. Bu nesli “yoktan var edeceklerdi”, yani yaratacaklardı. Bu nesil, modern, çağdaş, laik, aydınlanmış, yani tamamen Batılı bir nesil olacaktı. İngiltere, Fransa, Almanya ne ise, Türkiye de o olacak, toplum tamamen onlara benzeyecekti. Bir taraftan tepeden inmeci ceberut kararlarla toplumu değiştirmek, bir yandan da alttan saf, orijinal, katıksız bir nesli yaratmak istiyorlardı. Bir yandan Çankaya Sofrası’nda sabaha karşı dumanlı kafalarla sert kararlar alınıyor, topluma yeni yaşam tarzları dayatılıyor, bir gün kılık-kıyafet değiştiriliyor, bir gün alfabe sil baştan yapılıyor, bir gün türkü-şarkı dinlemek kısıtlanıyor, bir gün ezan, cami, Kur’an’a müdahale ediliyordu. Bu keskin kararlar tartışılmıyor, istişare edilmiyor, toplum üzerinde nasıl bir etki oluşturacağı hesaplanmıyor, itirazı olanlar ise seslerini çıkaramıyordu. Diğer yandan, düşünülmeden, müzakere dahi edilmeden yeni bir eğitim sistemi, yeni bir müfredat ile saf zihinler formatlanıyordu.

Yazının devamı için:https://www.yenisafak.com/yazarlar/aydin-unal/bir-nesil-yaratmak-4762547