BERİL DEDEOĞLU'NDAN: İNGİLTERE: KÜRESEL SİYASETE GERİ DÖNÜŞ MÜ?

İngiltere’nin de üyesi olduğu AB, ancak büyükelçilik saldırısı sonrasında toplanabildi ve İran konusunda ne yapacaklarını saptamaya çalıştı. Doğrusu Suriye yaptırımları konusunda bile somut yol haritası çıkaramayan AB’nin İran karşısında ne tür bir tutum alacağını öngörmek zor. Zira konu İran değil, onun ötesinde.

İran birçok AB ülkesi dururken kendisine İngiltere’yi hedef seçti; İngiltere de hedefe alınmakiçin epeyce uğraştı. Sonuçta İngiltere’ye yapılan saldırıyı mecburen sahiplenen AB de, İran karşısında pozisyon alırken aynı oranda Rusya karşısında da bir pozisyon almak zorunda kaldı.

Rusya’yı zorlama

Tarih İngiliz dış politikasının Rusya’yı çevreleme üzerine inşa edildiğini gösterir; bu çerçevede İran’ın da iki gücün mücadele alanlarından birisi olduğunu. Dolayısıyla İngiltere’nin İran’la değil daha çok Rusya ile sıkıntısı olduğu anlaşılıyor. İngiltere’nin Rusya sıkıntısı ise, muhtemelen bu ülkenin AB’nin bütünüyle değil içlerinden bazılarıyla mesela Almanya’yla ‘daha yakın’ ilişki içine girmiş olmasından kaynaklanıyor. Söz konusu yakın ilişkinin Almanya’ya ekonomik avantaj sağladığı, ayrıca stratejik olarak da ikinci tercih şansı verdiği söylenebilir.

İngiltere Tahran saldırısını AB masasına getirerek belki de Rusya ile ilişkileri germek istemeyen üyeleri bir tercihe zorluyordur. Rusya karşısında tavır alacak bir AB’nin de ABD merkezli bir ‘batı’ ittifakına razı olması gerekir. Diğer bir ifadeyle AB kendi başına bir güçolma hayalini erteler.

Gelişmeler bu yolda ilerlerse, Türkiye de tercih yapmak zorunda kalan ülkelerden biri olabilir. Suriye konusunda kendisini cepheye itenlere direnirse geçişler daha az maliyetli olur ve anlaşılan o ki tam da Türkiye bunu sağlamaya çalışıyor. Gayet tabi Türkiye’nin tercihlerini belirleyecek en temel değişken, Rusya’yı fazla kızdırmadan ‘batı’ içindeki yerini güvenceye alacak AB üyeliğidir. İngiltere’nin Türkiye’yi ‘öteki tarafa’ itmeye çalışanlara da müdahale ettiği ve tarihin bir tür tekrarında rol oynadığı söylenebilir.