BERİL DEDEOĞLU'NDAN: PETROLÜN AĞIRLIĞI ALTINDA TÜRKİYE-IRAK

Irak Anayasası hazırlanırken, petrol konusu epeyce tartışmaya konu olmuştu. Bir tür federal yönetimi olan ülkede petrol zengini bölgelerin gelirlerinden bir miktar payı merkeze aktarmaları ile merkezin her bölgeye kazancından pay vermesi arasında uzunca bir süre bir seçim yapılamamıştı. Sonunda Irak Anayasası ile durum düzenlenmiş, ancak bu düzenlemeden özellikle Erbil yönetimi hiç de memnun kalmamıştı.

2005’de kabul edilen Anayasa’nın 111.ve 112. maddelerine göre petrol ve doğalgaz, tüm Irak’ın zenginliği olarak kabul ediliyor. Ancak maddeler arasındaki çelişkiler Bağdat yönetimi ile Erbil arasındaki anlaşmazlıklara kaynaklık ediyor. Petrol ve doğalgaza bağlı arama, işleme, taşıma gibi her türlü faaliyetin sorumluluğu hem merkezi hükümette hem de bölgesel yönetimlere bırakılıyor. Dolayısıyla ortaya bir yetki kargaşası çıkıyor.

Ancak sorun bununla sınırlı değil. Petrol gelirlerinin dağılımı, Anayasaya göre merkezi hükümetin adil dağıtım ilkesiyle yapılıyor. Adalet ise Petrol Kanunuyla belirlenmiş ve nüfusa bağlı kılınmış. Yani petrol çıkan bölgedeki nüfusun Irak nüfusuna oranı neyse, gelir dağılımı da ona göre yapılacak deniyor. Sorun şu ki, Irak’ta nüfus sayımı yapılamıyor; daha beteri Kerkük gibi statüsü belli olmayan bir yerde nasıl adil dağıtım yapılacağı hiç bilinemiyor.

Yazının devamı için: http://haber.stargazete.com/yazar/petrolun-agirligi-altinda-turkiyeirak/yazi-829736