BİR DEVLET DESTANI, DEVLETÇİLİK ÜLKÜSÜ: OĞUZNAMELER

Prof. Dr. Fuzuli Bayat, Ötüken Neşriyat tarafından 2016 yılında yayınlanan Mitten Tarihe Sözden Yazıya Dede Korkut Oğuznameleri isimli eserinde, Türk destanlarını, özellikle Dede Korkut Oğuznamelerini ilmi olarak ele alır. Bu konuda otorite olduğu kitaptan da anlaşılan yazar, Oğuzname kitaplarının tarihi hakkında bilgi verir. Özelliklerini açıklar. Oğuzname destanlarındaki mitolojik unsurları, devletçilik ideolojisini, idare sistemini, Korkut Ata’nın tarihi ve mitolojik kimliğini, yine Korkut Ata’nın tarih içinde önce evliyaya, sonra şamanlığa ve ozanlığa evrilişini, destandaki zaman-mekan kavramlarını ve Oğuz milliyetçiliğini etraflı bir şekilde inceler. Kaos-kozmos karşılaştırması yapar.

Bugün ilim âleminde Oğuznamelerin iki nüshasının bulunduğunu bildiren Bayat, bunlardan birisinin Dresden Kütüphanesi’ndekiKitab-ı Dedem Korkud Ala Lisanı- Taife-i  Oğuzan,diğerinin Vatikan’da Hikayet-i Oğuzname, Kazan Beğ ve Gayrı adlarıyla bilinen Oğuzname destanları olduğunu belirtir. Bu destanların bulunuşunun 200. yılının UNESCO tarafından kutlanmakta olduğu bilgisini verir. Kendisi de kitabını 200. yıl anısına ithaf eder.

Oğuzname siyasi tarihin yanısıra, hem de daha ziyade kültür ve medeniyet tarihidir

Oğuznameleri, Türklerin dünya görüşü, estetik zevkleri, tarihi, devletçiliği, yönetim sistemi hakkında kıymetli tarihi-bedii kaynaklar olarak niteler yazar. Oğuznamelerin ilk ortaya çıkışı ve Türk toplumunda oynadığı rol hakkında da şunları söyler: “Oğuzname, hem konar-göçer hem de yarı yerleşik Türk kavimleri arasında milli ruhu yüceltmekte büyük rol oynar. Kökü efsanevi Oğuz Kağan’ın soyu ile ilgili olan sözlü örnekler ilk zamanlarda Oğuz Türklerinin yazılmamış kanunları olmuştur. Uzun zaman halkın kahramanlık tarihi gibi canlı şekilde yaşamış, Oğuz birliğinin dağılması, konar-göçerliğin yerleşiklikle yer değiştirmesi, Türkmenliğin tarihe karışması sonucunda unutulmaya yüz tutmuştur. Bugün Oğuzname motiflerinin farklı farklı folklor örneklerinde, edebi eserlerde yeniden canlandırılması, tarihi zamana dönüşün başlangıcıdır. Özetle, Oğuzname siyasi tarihin yanısıra hem de daha ziyade kültür ve medeniyet tarihidir.”

Milletin maddi ve manevi varlığı, kimliği, devlet yaşadığı sürece mevcuttur

Devlet ideolojisinin işlendiği bölümde devlet yönetimi ve anlayışı ile ilgili önemli bilgiler yer alır. Türk kültüründe devletin kutsal olduğu, devletin milleti koruduğu, milletin yüksek seviyede teşkilatlanması olduğu ve ailede babanın rolü ne ise, milletin başında da devletin rolünün aynı olduğu ifade edilir. Devlet aileye benzetilir. “Milletin maddi ve manevi varlığı, kimliği devlet yaşadığı sürece mevcuttur.” diyen yazar, Türk kültüründe, kültür sisteminde devlet anlayışı ve felsefesinin diğer milletlerin bu husustaki görüşlerinden, anlayışlarından farklı olduğunu zikreder. Özellikle Avrupa ve Doğu halklarında devletin klasik tanımıyla bir zümrenin, içtimai sınıfın başka bir zümre, sınıf üzerinde egemenliği, imparatorluklarınsa başka halkları esaret altına almak, istismar etmek olduğunun altı çizilir.

Devamı için: http://www.dunyabizim.com/kitap/24822/bir-devlet-destani-devletcilik-ulkusu-oguznameler