DİLDE TAKRÎR-İ SÜKÛN

Tam 94 yıl önce bugün (4 Mart 1925) TBMM’de Takrîr-i Sükûn Kaanûnu kabûl edildi.

Birinci maddesi şuydu:

“İrticâya ve isyâna ve memleketin nizâm-ı içtimâîsini ve huzur ve sükûnunu ve emniyet ve âsâyişini ihlâle bâis bilûmum teşkîlât ve tahrîkaat ve teşvîkaat ve teşebbüsât ve neşriyâtı, Hükûmet, Reîsicumhûr'un tasdîkiyle re'sen ve idâreten men'e mêzundur. İşbu ef'âl erbâbını Hükûmet, İstiklâl Mahkemesine tevdî edebilir...”

***

Aradan daha yüz yıl geçmedi; ama bu Kaanûn metni bugünkü nesiller için İngilizce kadar yabancı..

TBMM’de o günlerde bu Kaanûn müzâkere edilirken -lehinde veyâ aleyhinde-fikir bildiren mebusların sözleri, torunlarının anlamadığı bir dil hâline ge[tiri]lmiş...

Bu Kaanûn isminde geçen “Takrîr” kelimesi 1980’li, hattâ 90’lı yıllarda, hiç olmazsa “ders verme usulleri”nden birinin adı olarak kullanılırdı.

Artık o da unutulan sözler kervanına katıldı, dilden atıldı.

Yaşı müsâit olanlar kelimeye belki âşinâdır; fakat onlar da “Takrîr-i Sükûn”daki mânâsını (yerleştirme, yerleştirilme) anlayabilmek için lügate bakmak zorundalar.

Yâni bu “takrîr” başka...

“Takrîr edemem çekdiğim âlâm-ı felekden / Zîrâ ki anın zikri de bir gûne elemdir.”beytindeki değil...  

Devamı: https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/c-yakup-simsek/dilde-takrir-i-sukun-27695.html