DİVAN ŞİİRİNDE FİLOZOFLAR VE HAKÎMLER

Ortak İslam kültürünün ürünü olan divan şiiri, İslam düşüncesini besleyen unsurları ifade edecek tasavvufî ve hikemî imgelerle örülmüş bir içeriğe sahiptir. Şairler, bazı isim ve kavramları belirli anlamları ifade edecek şekilde şairane bir üslupla kullanmışlar, bunların felsefi ve ilmî boyutta sorgulanmalarına girişmemişlerdir. Söz konusu unsurlardan biri, filozof ve hakîmlerdir.

Divan şairleri antik Yunan filozoflarına, İslam felsefesinin önde gelen isimlerine ve hikmet sahibi kişilere şiirlerinde yer vermiştir. Aristo’dan Calinus’a, Hipokrat’tan Lokman Hekim’e ve  Farâbî’den Gazâlî’ye pek çok tanınmış isim, beyitlerde karşımıza çıkmaktadır.

Divan şiirinde geçen filozof ve hakîmlerin hangi imgelerde kullanıldığını belirlemeye yönelik tespitlere daha önce Dursun Ali Tökel’in Divan Şiirinde Şahıslar Mitolojisi kitabında yer verilmiştir; ancak yazar sadece Aristo, Eflâtûn ve Lokman’ı incelemiştir. Bunun dışında, divan tahlilini konu alan yüksek lisans ve doktora tezlerinde de bu konuda bilgiler bulunmaktadır; fakat bu bilgiler, incelenen divanda bulunan birkaç beyit ile sınırlıdır. Söz konusu tezlerden bazıları şunlardır: Antakyalı Münif Divanı Tahlili, Seyf-i Fergânî Divanı Tahlili (Kaside, Kıt’a ve Rubailer) ve Saîd Giray Divanı Tahlili.

Bu yazı, incelenen 97 divandan hareketle[1] divan şiirinde geçen filozof ve hakîmlerin hangi imgelerde kullanıldığını ortaya koymayı amaçlamaktadır; ancak, filozof ve hakîmlerin ifade ettikleri anlamların altı asır boyunca pek değişmediğini fark ettiğimizden dolayı,  bu çalışmada yalnızca 34 divandan faydalandık.

Devamı: https://www.dunyabizim.com/mercek-alti/divan-siirinde-filozoflar-ve-hakmler-h40997.html