DOÇ. DR. M.SEYFETTİN EROL'DAN: KATLİAM FOTOĞRAFLARI ABD VE RUSYA’NIN BİR OYUNU MU?

Nitekim Esad da bu söylemlerin havasına girmiş ve seçimlerde tekrar aday olacağını bir kez daha yüksek sesle ifade etmişti. Ama ortaya çıkan tablo artık çok farklı şeyler söylüyor. Esad’a, koltuğu gönüllü bir şekilde bırakmadığı takdirde “Lahey” deniliyor. Diğer taraftan, bu fotoğrafların Esad’a yönelik desteği pek değiştirmeyeceği de görülüyor, en azından Rusya ve İran’dan verilen mesajlar böyle. İran’ın Cenevre-2’ye katılmamak pahasına önüne konulan şartları kabul etmemesinin altında da nitekim bu husus yatıyor.

İran “oyun dışı”, Rusya “yalnız” ve “rahatsız” gibi...

Rusya’daki hakim düşünce, söz konusu katliam fotoğrafları ile Cenevre-2 müzakerelerinin etkilenmesi olarak karşımıza çıkıyor. Nitekim düne kadar Rusya-İran ikilisi karşısında gerek sahada gerekse de diplomatik anlamda eli daha zayıf durumda olan cenahın artık daha güçlü bir şekilde diplomasi masasındaki yerini alması, Moskova’nın keyfini kaçırmış durumda...

Burada, fotoğrafların Suriye merkezli krizde enformasyon savaşının bir parçası olduğunu söyleyen Rusya Sivil Toplum Örgütü Savunma ve Dış Politika Konseyi Başkanı Lukyanov’un şu ifadeleri önemli: “...Tabi iki bu fotoğraflar dün bulunmadı, ancak konferanstan bir gün kala bu enformasyonun yayılması çok iyi hesap edildiği açık. Böylelikle Şam’a etkili bir baskı uygulanabilir bir zemin hazırlanmış oldu. Çünkü bu konferansın getireceği sonuç belli değil. Ayrıca bu konferansın başarısız olmasını isteyen ülkeler var. Mesela Suudi Arabistan...”

İran tavize yanaşmıyor...

Bir diğer önemli faktör ise, hiç kuşkusuz İran’ın Cenevre-2 süreciyle ilgili. Suriye’deki krizde sahada mücadele veren İran’ın diplomasi masasında yer almaması, her halükarda Cenevre-2 sürecini daha başlangıç aşamasında zora sokmuş görünüyor.

Nitekim, bu noktada Cenevre-2’den beklentisinin düşük olduğunu kaydeden Lukyanov’un yaptığı şu değerlendirme oldukça dikkat çekici: “... İran’ın katılmaması için çabalar gösterildi. Ve bu konuda başarılı olundu. Bu durumda bir sonuç bekleyemeyiz. Çünkü bir sürecin içinden kilit tarafı yok sayarsanız -ki İran kesinlikle Suriye içinde olup biten olaylara en somut etkisi olan bir ülke- o zaman bu süreci bilinçli olarak sonuç vermemesi yönünde itmiş olursunuz...”

Yoksa ABD-Rusya ikilisi oyun mu oynuyor?

Diğer taraftan, durum Lukyanov’un iddia ettiği gibi olmuş olsaydı, İran hiç davet edilmezdi ve ABD, Türkiye ve Körfez pahasına Cenevre süreçlerine hiç yanaşmazdı. Bu da şunu gösteriyor; herkesin bir şekilde tatmin olduğu/edildiği, bu bağlamda krizi daha fazla uzatmak istemediği bir Cenevre-2 hedefleniyor. Ve bunun için de ABD-Rusya ikilisi birbirlerini rahatlatmak adına krizde dizginleri tamamen ellerine almak istiyorlar. Aynen, kimyasal krizinde olduğu üzere...

Dolayısıyla, sürecin iki temel belirleyici gücü ABD ve Rusya’nın bu son iki kriz karşısında alacağı tavır, Cenevre-2’nin de bir anlamda kaderini belirleyecek gibi. Mevcut gelişmeler, her şeye rağmen ABD-Rusya ikilisinin Suriye’de ortak bir çözüm noktasında buluşacağına işaret ediyor ve bu çözümde Esad’a yer görünmüyor. Her ne kadar ortaya farklı bir tablo konmaya çalışılsa da...

23.01.2014 Milli Gazete