DÜNYANIN HAZİNESİ TÜRKİYE KÜTÜPHANELERİNDE

Süleymaniye yazma eser kütüphanesi

Yazma Eser Kütüphanesi olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü çatısı altında faaliyet gösteren 13 kütüphaneden 7'si İstanbul'da bulunuyor. El yazması eserlerin bulunduğu İstanbul'daki kütüphaneler şöyle: Süleymaniye Kütüphanesi: Süleymaniye Külliyesi içinde yer alan Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, yazma eser bakımından dünyanın en önemli kütüphaneleri arasında yer alıyor. Kütüphanede, 106 koleksiyonda bulunan toplam 70 bin cilt yazma ve 120 bin basma eserin 12 bini Türkçe, 50 bini Arapça, 3 bin 680'i ise Farsça. Kütüphanede, Ayasofya, Bağdadlı Vehbi, Carullah, Damat İbrahim, Esad Efendi, Fatih, Hacı Mahud, Hamidiye, Kılıç Ali, Laleli, Reisülküttap, Süleymaniye, Şehid Ali ve Yeni Cami'nin en değerli koleksiyonları korunuyor.

Köprülü yazma eser kütüphanesi

Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi: Çemberlitaş'da faaliyet gösteren ve 1661'de Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa tarafından kurulan kütüphanede, 2 bin 775 cilt yazma, 2 bin 810 basma eser bulunuyor. Atıf Efendi Yazma Eser Kütüphanesi: 1741'de hattat, şair, maliyeci Mustafa Atıf Efendi tarafından Fatih Vefa'da kurulan kütüphanede, 3 bin 228 cilt yazma ve 24 bin 563 basma eser yer alıyor. Ragıp Paşa Yazma Eser Kütüphanesi: 1763'te Koca Ragıp Paşa tarafından Laleli'de kurulan kütüphanede 1275 cilt yazma eser araştırmacılara sunuluyor. Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi: 1775'te Sultan I. Mahmut tarafından kurulan kütüphanede, 5 bin 52 cilt yazma eser yer alıyor. Hacı Selim Ağa Yazma Eser Kütüphanesi: 1782'de kuruldu. Selimağa, Aziz Mahmut Hüdai, Nurbanu Sultan, Kemankeş Emir Hoca koleksiyonları burada bulunuyor. Üsküdar'da yer alan kütüphanede 2 bin 952 yazma eser korunuyor.

Millet kütüphanesi

Millet Kütüphanesi: 1916'da Ali Emiri Efendi tarafından vakfedilen kitaplarla oluşturulan ve Fatih'te Feyzullah Efendi Medresesi'nde yer alan kütüphanede, Ali Emiri koleksiyonundaki 4 bin 414 eserle birlikte toplam 10 bin 500 cilt civarında yazma eser var. Millet Kütüphanesi'ne bağlı olarak çalışan ve 1775 yılında kurulan Fatih Çarşamba'daki Murad Molla Kütüphanesi'nde de 2 bin cilt kadar yazma eser yer alıyor. Beyazıt Devlet Kütüphanesi: Beyazıt'ta bulunan kütüphane 1882'de Kütübhane-i Osmani adıyla Osmanlı Devleti tarafından kuruldu. Toplam 11 bin 98 cilt yazma esere sahip koleksiyona, Veliyüddin Efendi koleksiyonu ile Kara Mustafa Paşa koleksiyonu da eklendi. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi: 1925'te kuruldu. II. Abdülhamit'e gelen yazmalar ile Halis Efendi, Sahip Molla ve Rıza Paşa koleksiyonlarından oluşan 18 bin cilt eser bulunuyor. Bunların 6 bin 963'ü Arapça, 1614'ü Farsça, 9 bin 941'i Türkçe. Az sayıda da Almanca, Ermenice, Fransızca, İtalyanca, Rusça eser bulunuyor. Kandilli Rasathanesi Kütüphanesi: Kütüphanede 574 cilt yazma eser, 300 cilt kadar da takvim bulunuyor.

Yazma eser bulunan müzeler

Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi: Fatih Sultan Mehmet döneminde Enderun Mektebi Odaları'nda kuruldu. Topkapı Sarayı'nda 3. Ahmet, Revan Köşkü, Bağdat Köşkü, Hazine, Emanet Hazinesi, Medine, Koğuşlar koleksiyonları yer alıyor. Kütüphanedeki Arapça, Türkçe, Farsça yazmaların sayısı 13 bin 405. Çeşitli kitaplar ve albümler içerisinde 12 ve 17. yüzyıllar arasına tarihlenen 13 bin 533 minyatür yer alıyor. 140 cilt içerisinde 7 bin 200'den fazla Türk, Hint, Moğol ve Arap minyatürü bulunuyor. Türk İslam Eserleri Müzesi Kütüphanesi: Toplam 2 bin 251 cilt Arapça, Farsça ve Türkçe yazma eser yer alıyor. Arkeoloji Müzesi Kütüphanesi: Basma eser sayısının yazmalardan fazla olduğu kütüphanede, 478 Arapça, 192 Farsça, 949 Türkçe, 38 müşterek dilde, 2 Çağatayca olmak üzere toplam 1659 cilt yazma eser bulunuyor. İstanbul'da bunların dışında bazı özel ve kamu müzeleri ile şahısların elinde de yazma eserler bulunuyor.

Diğer yazma eserler nerede?

Milli Kütüphane: Ankara'da Adnan Ötüken tarafından kurulan kütüphanede, çeşitli koleksiyonlardaki 11 bin 546 yazma eserin dışında çeşitli il ve ilçe kütüphanelerinden toplam 14 bin 218 yazma eserle birlikte 25 bin 849 cilt yazma eser yer alıyor. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi: 1935'te kurulan kütüphanede, 15 bin cilde yakın yazma eser bulunuyor. Bursa Kütüphaneleri: Bursa'da çeşitli koleksiyonlardan meydana gelen Osmangazi Tahtakale'deki İnebey Medresesi'nde yer alan kütüphanede 8 bin 373, Yenişehir Süleymanpaşa'da 238, Bursa Müzesi'nde 400 cilt ile birlikte Bursa yazmalarının toplamı 8 bin 773 cilt. Konya'da Yusuf Ağa, İzzet Koyunoğlu, Mevlana Müzesi ve Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi gibi 4 önemli koleksiyon bulunuyor. Karatay'daki Yusuf Ağa Yazma Kütüphanesi'nde 3 bin 185 yazma eser yer alıyor. Bu kütüphane Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi'ne bağlı olarak çalışıyor. Koyunoğlu koleksiyonunda 3 bin, Mevlana Müzesi'nde 2 bin yazma eser korunuyor. Meram'daki anıt alanında bulunan Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi'nde, Isparta Halil Hamid Paşa, Adıyaman İl Halk, Gaziantep İl Halk, Isparta Şarkîkaraağaç İlçe Halk, Isparta Yalvaç İlçe Halk, Isparta Uluborlu Alaaddin, Karaman İl Halk, Mardin İl Halk Kütüphanesi'nden gelen eserlerle birlikte 5 bin 104 adet eser bulunuyor. Kayseri Raşit Efendi Yazma Eser Kütüphanesi: Mehmet Raşit Efendi tarafından Padişah III. Selim (1789-1807) döneminde kuruldu. Kurucusu tarafından 925 cilt el yazması, 18 cilt de İbrahim Müteferrika basması olmak üzere toplam 943 cilt kitap vakfedildi. Halen buradaki yazma eser toplamı 2 bin cilt. Sivas Ziya Bey Yazma Eser Kütüphanesi: Mevcut yazma eser sayısı 704 cilt. Diyarbakır Ziya Gökalp İhtisas Kütüphanesi: Kütüphanede 1984 cilt yazma eser yer alıyor.