EDEBİYAT ARAŞTIRMACISI OLARAK MEHMET KAPLAN

1. Mehmet Kaplan’ın “Kaynaklar”ı: 

“Kaynaklar” adıyla bir dergi çıkarmış olması Mehmet Kaplan’ın kaynaklara verdiği değeri gösterir niteliktedir. Kaplan, dergiye verdiği ismin gerekçelerini kaynaklara gitmenin önemiyle açıklamıştır. Kültür kavramı üzerinde oldukça duran Kaplan’a göre kültür, medeniyetin en önemli nişanesidir. Mehmet Kaplan, kültürün “işlemek” manasından yola çıkarak, edebiyatı bir kültür şubesi olarak ele almış ve bu dikkatle edebî metinlere yönelmiştir. 

Kültürümüze kaynaklık eden unsurların işlenerek yeni nesillere aktarılması taraftarı olan Mehmet Kaplan’ın, kendi kaynakları arasında da Türk kültürünün iki önemli ismi yer almaktadır: Mevlana ve Yunus Emre. Kaplan, bilhassa Yunus Emre üzerinde durmuş, mısralarını pek çok eserinde kullanmış, onun şiirlerinden felsefî yorumlara ulaşmıştır. Kaplan’ın yazılarında alıntılar yaptığı bir başka isim, kendi ifadesiyle “döne döne” okuduğu Alain’dir. Kaplan, bütün insanlığa Alain’i tanıtma arzusunda olduğunu belirtmiştir. 

Edebiyat bilimi açısından Mehmet Kaplan’ın kaynakları öncelikle Fuat Köprülü ve Ahmet Hamdi Tanpınar’dır. Ancak Kaplan’ın görüşleri zaman içinde değişerek gelişmiştir. Köprülü’nün “haşiyeli ilim” anlayışına karşı çıkan Kaplan, alıntıların metni ağırlaştırdığı kanaatindedir. Denemeye yaklaşan, metni merkeze alan bir bakış açısı Kaplan’ın eserlerinde karşımıza çıkar. Kaplan, Köprülü’nün edebiyat tarihi anlayışı yerine metin tahlillerini getirerek, Türk edebiyatı araştırmalarına yeni bir yön vermiştir. Kaplan, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “edebî metin üzerinde rüya gören” yaklaşımı yerine, edebî eseri merkeze alarak, onda bulunan unsurlara göre değerlendirme yapmayı tercih etmiştir. 

Devamı: https://www.maarifinsesi.com/2021/07/13/edebiyat-arastirmacisi-olarak-mehmet-kaplan/