EDEBİYAT VE DÜŞÜNCE DERGİSİ HER ANLAM BİR DEĞİRMEN

Değirmen Dergisinin yeni sayısı düşünce ve sanatın çeşitli hallerine tanıklık eden hacimli bir Yüzyılın Dergileri dosyasıyla okuyucunun zihin dünyasına konuk oldu

‘Dergin mi var derdin var’ sözünü, Türkiye’ye ve Türk insanına dair meselesi olan düşünürlerin milletimiz nezdinde söz alma ve söz söyleme şeklinde algılıyorum. Bir meselesi olan bilge adamlar bir dergi etrafında birleşip bir hareket başlatıyorlar. Dergiler bu anlamıyla memleket meselelerinin çoğu zaman çatıştığı ama türlü ses ve çağrışımlara sahip bir zenginlik olarak görülen atölyeleri andırıyor. Bir fikir ve sanat atölyesidir dergiler Türkiye’de. Bir oluş, oluşum ve serüveni vardır her derginin. Hareketi başlatan ustabaşı dergiye yön verir, atölyeyi yönetir. Yeni ustalar çıkıp yeni atölyeler açılır sanat ve fikir zemininde. Fikri planda meseleler şekillenmekte olan Türkiye’ye müdahil olmak, yön vermek için serdedilir.

Batıyla münasebettar oluşumuzdan yani Tanzimat’tan bugüne dergiler, muhatapları tarafından söz alma yetkinliğinin risk üstlenip cesaretini kullanarak bir kale ve mevzilenme alanı olarak görülmüş. Farklı siyaset tarzlarının-üç tarz-ı siyaset’in- farklı tezahürleridir bir bakıma fikir ve sanat dergileri. Eleştiri ve muhalefet bu dergilerin şekillenip seslerinin belirginleşmesinde etkili olmuş, muhalif bir zeminde yeşeren bir fikir dergisi muhalefeti ve çıkardığı olağan dışı çatlak ses yüzünden egemen elitler tarafından baskı görüp sesleri susturulmaya çalışılmıştır. 

Hemen her dergi sahaya inmekle tribünlerden konuşmak arasında söz söyleme konumu belirler kendine. Sahaya inmek nabız vuruşlarına duyarlı hale gelmektir ve birebir çatışmayı ve mücadeleyi göze almak demektir. Bir fikir ve sanat dergisine canlılık ve dinamizm katan da sahadaki hareketliliği söz ve yazıyla okuyucuya yansıtmasıdır.

Değirmen’nin son sayısıyla bu hareketliliğin türlü hallerine şahit oldum. Atölye çalışanlarının yılmaz bir savaşçı, bir kelam erbabı ve bir söz ustası olduklarına, Batılaşma serüveninde her derginin bir hikâyesi, her ustabaşının bir meselesi olduğuna tanıklık ediyorsunuz Yüzyılın Dergileri dosyasıyla. Yeni kelimeler yeni özlerle ifade ediliyor, yeni özler farklı biçimlerle okuyucu karşısına çıkıyor. Bu fikir ve sanat atölyesinden yeni işçiler-düşünce işçileri- olgun ve uslanmaz zekâlarıyla dönemlerine tanıklık ediyor, bir fikir ve sanat savaşımı veriyor, bir mücadele örneği sergiliyorlar.

Değirmen’in Yüzyılın Dergileri dosyası, ‘hem tahammül hem sefer’ der muhatabına, her sıkıntı ve zorluk karşısında sabrı ve metaneti kuşanarak tahammül eder, edebiyat, sanat ve düşünceye dair yeni anlamlara ulaşma endişesiyle bir yol hali üzeredir. 

Dergi sahiplerinin ve derdi olanların bigâne kalamayacağı arşivlik bir sayı ile okuyucunun zihin dünyasına konuk oluyor Değirmen, yeni zihniyet şekillerine tanıklık ederek.

Mustafa Celep

(Kaynak: Dünyabizim.com)