ELEŞTİREL DÜŞÜNME DERS NOTLARI – 1

İlk Dersin Notları:

Bu dersin adı “Eleştirel Düşünme” yerine “Düşünme Sanatı” da olabilirdi. Çünkü eleştiri kavramı zaten düşünmenin içinde mündemiçtir. Düşünme içinde pek çok faaliyeti barındıran tuğra bir kavram. Düşünmek demek, sorgulamak, tartmak, değerlendirmek ve böylece bir karara varmaktır. O halde düşünmek eleştirel bir sürecin içine girmektir.

Eleştirel Düşünme derslerinin amacı, iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan, faydalıyı faydasızdan, yararlıyı yararsızdan, tutarlıyı tutarsızdan ayırma sanatını öğrenmekten ibarettir ki aslında bu düşünmenin hakkını vermekten başka bir şey değildir.

Bu derste hangi konuları göreceğiz, peki?

1. Düşünme ve bilgi nedir?
2. Eleştirel düşünme nedir?
3. Eleştirel düşünme araçları nelerdir?
4. Bir eleştirel düşünme yetisine sahip olmak için neleri bilmek gerekir?
5. Safsata nedir?
6. Safsataların safsata olduğunu nasıl anlayabiliriz?

Düşünme

Düşünme denilince insanın aklına zihin geliyor. Düşünme; zihnin, kavramları ve fikirleri inceleme – karşılaştırma edimidir. Düşünme, zihnin bir eylemidir. Düşünmek, nesneye yönelmekle ilgili. Duygularımız nesneye yönelir, nesneyi alır, zihne taşır. Burada akıl devreye girer ve duyguların aldığı verileri işler. Bu işleme sonucu bilgi ortaya çıkar.

Örneğin önümüzde bir kitap var, yani nesne, madde. Biz bu kitaba dokunduğumuzda ya da baktığımızda zihnimize alıyoruz. Kitabı zihnimize taşımız oluyoruz. Bizden ayrı bir şey ama duygularımız vasıtasıyla zihnimize alıyoruz. Başka bir örnek verelim: Karşımızda Âdem ve yanında bir masa var. Âdem özne; masa da nesnedir. İkisinin arasında boşluk var. Öznenin nesne arasındaki boşluğu doldurmak için (yani duyguları aracılığıyla zihnine alınması) gayret etmesine akıl yürütmek denir. Burada metafor kullanmıyorum, akıl hakikaten yürüyor. Öznedeki akıl, nesneye, yani masaya yürüyor ve ondaki verileri duygular aracılığıyla (masaya dokunduğumuzda sert bir zemininin olduğunu, dört ayaklı olduğunu vs.) alıp geri geliyor ve zihnine yerleştirip düşünmeye başlıyor. Bunun sonucunda akıl, masalık kavramına erişiyor; yani masa olmaklık. Artık somut olarak ortada bir masa olmasa bile zihnimde bir masa var. A, B, C masası değil. Masa olmaklık var zihinde: Dört ayağı olan, üzerine bir şey konulabilen şey. O halde düşünme, “zihnin kendi verileri üzerine eğilmesidir.”

Devamı: https://www.edebifikir.com/edebifikir-haber-ajansi/elestirel-dusunme-ders-notlari-1.html