ERBAY KÜCET'TEN: “YEDİ GÜZEL ADAMDAN” BİRİ: ERDEM BAYAZIT

“Bir neslin kaderini, bir evvelki nesil tayin eder” Tolstoy

Tarihin en önemli kaynaklarından Tercüme-i hâl veya çokluk olarak Terâcim-i ahvâl tabiri Fransızca ‘Biographie’ karşılığı olarak kullanılmaktadır. Anlattığı şahsın vasıflarına, hususiyetlerine edebî değerine göre değişik şekillere bürünen hâl tercümesi, bir şahsın hayatının bir başkası tarafından yazılmış olmasıdır ki, bu durum edebiyatın temel hususiyetidir. Hal tercümesi, yazarın anlattığı şahsa yaklaşımına göre önemli mahiyet ve şekil farkları doğurduğu gibi bunun yanı sıra bizzat kendi hal tercümesini yazanlar da bu alandaki edebiyata önemli katkılar getirmişlerdir. İslam tarihinde Hz. Peygamberin hayatı üzerine yazılan hal tercümesi günümüzde hatırat şeklinde kendini göstermektedir.

Bu yazımızda batılılaşma döneminin milletinden, tarihinden, birikiminden ve medeniyetinden kopan yabancılaşmış aydınına karşı şiirle direnen ve “Sana, Bana, Vatanıma, Ülkemin İnsanlarına Dair” şiirinden aşinası olduğumuz şair, Büyük Doğu ve Diriliş çizgisinde seyreden dergilerinden Mavera’nın kurucularından Adil Erdem Bayazıt’tan söz etmeye gayret edeceğim.

Hat Yayınevi’nden çıkan “Bir Neslin Ağabeyi Erdem Bayazıt” kitabında Hüseyin Yorulmaz onun hayatıyla birlikte bir nesli ve milletvekilliği yıllarını anlatmaktadır. Yazılı kaynakların yanında, sözlü anlatılardan ve duyduklarından yola çıkılarak okuyucusunu sohbet havasında keyifli bir okumayla baş başa bırakan yayında şairin hayat hikâyesi ile birlikte Nuri Pakdil, Rasim Özdenören, Cahit Zarifoğlu, Alaâddin Özdenören ve Mehmet Akif İnan gibi TRT de dizi film olarak gösterime giren “Yedi Güzel Adam” dan bahsedilmektedir. Şair ve yazarların edebî çevreleri ve devirlerinin tüm ayrıntılarıyla anlatılacağı dizi filmde Kahramanmaraş Lisesi’nde temelleri atılan dostluklardan başlayarak onların inançlarını, ümitlerini ve sevgilerini görme imkânı bulacağımızı söyleyebiliriz.

Hüseyin Yorulmaz, Sebep Ey şairinin, düşüncelerinin olgunlaşması ve biçimlenmesinde Sezai Karakoç’un, estetik zevkinin oluşmasında Nuri Pakdil’in, fikriyatının oluşmasında ise Necip Fazıl’ın etkili olduğunu söylerken, bizler Ankara’da Mavera dergisinin merkezine mesai çıkışlarımızda uğrar Yedi Güzel Adamdan bulduğumuzla hasbihal ederdik. Genç şair ve yazarların yetişmesi için imkânların olduğu bu mekânda görüşmelerimizden sonra taşradaki arkadaşlardan ayrıcalıklı olduğumuzu bilenlerdendik. Erdem Bayazıt’la Üstad Necip Fazıl’ın karşılaşmalarının da ayrıntılı olarak anlatıldığı kitapta gerek kalemiyle, gerekse eylemleriyle mücadelesini sürdürmüş olan Erdem Bayazıt’ın siyaseti ulvî bir sanat görerek Kahramanmaraş milletvekili olarak millete hizmet etmeye çalışması da altı çizilerek anlatılmaktadır.

Açı, Hamle, Çıkış, Büyük Doğu, Diriliş, Edebiyat, Mavera ve Yedi İklim dergileri ile Yeni İstiklal, Yeni Devir, Zaman ve Yeni Şafak gazetelerinde yazıları yayınlanan Erdem Ağabeyle katıldığımız “Türkçenin Uluslararası Şiir Şölenleri”nde de birlikte seyahat ve sohbetlerimiz olmuştur. Sebeb Ey, Risaleler ve Şiirler ismiyle yayınlanan şiir ve İpek Yolundan Afganistan’a adlı gezi kitabının yanında muhtelif dergilerde yayımlanan yazıları onun fikri mücadelesinin ürünüdür.

“Biliyorum oruçlu doğar insan / Ölümün iftar sofrasına” mısraları ile ölümü gülerek karşılayan Erdem Bayazıt’a Türkiye Yazarlar Birliği “İpek Yolundan Afganistan’a” kitabından dolayı 1982 yılında ödüllendirdiğinde de yanı başındaydık. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin verdiği Üstün Hizmet Ödülü’nde birlikte olmayı düşünürken 5 Temmuz 2008 tarihinde vefat ettiği haberi geldi. TBMM Şeref Salonu’nda düzenlenen ödül töreninde adına yazılan ödül beratını TBMM Başkanı Köksal Toptan’ın elinden alan kızı ve oğluna Kahramanmaraş Milletvekili ve TBMM Başkan Vekili Nevzat Pakdil’de eşlik etmişti.

Merhumun kızı Sevde Bayazıt Kaçar 24. Dönem Kahramanmaraş milletvekili olarak babasının bıraktığı yerden bayrağı devraldığını gösterirken, geçenlerde yakından tanıma fırsatı bulduğum oğlu Ökkeş Yusuf Bayazıt ile tanışıklığımız o ödül gününe denk gelmektedir.

Erdem Ağabeyin sanat ve kültür yönünü bu derginin sayfalarında anlatacak değilim. Ancak yukarıda da belirttiğim gibi galası İstanbul ve Kahramanmaraş’ta düzenlenen dizi filmle birlikte o dönemin gençliğine etki eden isimlerden bu vesile ile söz etmek istedim. Devletin değişik kurumlarında mesleğiyle alakalı görevlerde bulunan Bayazıt’ın memurluktan ayrıldıktan sonra Akabe Yayınevini kurması ve Mavera dergisi yöneticiliği 1976 lara rastlar.  Yazılarında Adil Erbay müstearını kullanarak soyadaşım (!) olan şair, sanatın ustalardan öğrenilebileceklerini söylerken gençlerin kendilerine örnek alacakları, izinden gidecekleri ustaların olması gerektiğini ifade etmektedir.

Hayatını Kur’an merkezli okurken şiirin salt bu dünyaya ait bir meta olmadığını savunurken

“Ölüm bize ne uzak ne yakın ölüm

Ölümsüzlüğü tattık bize ne yapsın ölüm” diyerek yaratılışın sırrını arayan Erdem Ağabey dünyayı doğarken emanet alınmış yitik bir Cennet olarak görmektedir.

Edebî ve fikrî hareketi ele alındığı sohbet havasında yazılmış, bir nesli anlamanın ipuçlarının verildiği kitabın okunmaya değer olduğunu ifade ediyorum.