FİKRET ERTAN'DAN: GÜNEY AKIM VE TÜRKİYE

Rusya aynen Kuzey Akım'da olduğu gibi bu hattı da en kısa sürede hayata geçirmek amacıyla ilgili ülkeler hükümetleriyle görüşmeler yaparak bu çerçevede hükümetler arası anlaşmalar imzalamış bulunuyor. Bulgaristan, Sırbistan, Macaristan, Slovenya Hırvatistan, Makedonya ve Avusturya, bu ülkelerden hemen akla gelenler. Bu anlaşmalara ilaveten hattı gerçekleştirmeyi üstlenen Gazprom şirketi de birçok özel enerji şirketi ile de anlaşmış bulunuyor. İtalyan enerji devi ENI, Fransız EDF, Avusturya-OMV bunlardan bazıları. Rusya, bu anlaşmaları yapmış, hattın Avrupa ayağı ile ilgili ticari bağlantıların önemli bölümünü garantiye almış olmasına rağmen hattın Karadeniz altından geçecek kısmı ile ilgili son kararını yakın zamana kadar almamıştı. Esasen denizaltı hattının ya Rusya-Ukrayna ve Romanya'ya ait münhasır ekonomik bölgelerden geçip son durak olarak Romanya'ya bağlanması ya da bunun yerine hattın Rusya-Türkiye-Bulgaristan'a ait münhasır ekonomik bölgelerden geçip Bulgaristan'da son bulması tercihleri ile karşı karşıyaydı. Rusya, birinci tercihe olumlu bakmıyordu; ikinci tercihin esas yol olmasını istiyordu. Bunun için de Türkiye'nin hatta kendi münhasır ekonomik bölgesinden geçmesine izin vermesi için görüşmeler yapıyor, Türkiye'nin kararını bekliyordu.

Bu karar geçen hafta çıktı ve Türkiye, Rusya'ya izin verdi, gereken anlaşmayı da Moskova'da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız imzaladı. Böylece Güney Akım'ın önemli bir kısmının Türkiye'nin münhasır ekonomik bölgesinden geçeceği kesinleşmiş oldu. Bu şüphesiz hem Rusya ve hem Türkiye açısından olumlu bir karar. Türkiye, bu kararıyla Rusya nezdinde önemli ekonomik avantajlar elde ederken Rusya da Güney Akım'da Türkiye gibi güvenilir bir ülkeyi safına katmış bulunuyor. Ayrıca bu münasebetle Türkiye'nin Rusya'da gaz alanında önemli kazanımlar elde ettiği de anlaşılıyor. Bunlar 'al ya öde' anlaşmasıyla ve gaz indirimi ile ilgili son derece önemli kazanımlar. Bunlara ilaveten, Rus Gazprom şirketinin gelecekte Türkiye'de gaz depolama tesisleri ve mahalli enerji sektörüne yapacağı yatırımlar da gündeme gelmiş bulunuyor. Gaz, son tahlilde karadan sonra Karadeniz altında inşa edilecek denizaltı hattıyla Rusya'dan Bulgaristan'a bağlanacak. 900 kilometrelik bu hattın önemli bir bölümü Türkiye'nin münhasır ekonomik bölgesinden geçecek, buradan Bulgaristan'a ulaşacak. Bu yıl başlaması planlanan inşaatın 2015 yılında tamamlanması bekleniyor.

Mavi Akım'ın son gelişmeler ve son anlaşmayla birlikte kat ettiği önemli mesafe, şüphesiz akıbeti hâlâ belli olmayan Nabucco projesini de olumsuz yönde etkiliyor. Bunda da Nabucco'nun hâlâ çözüme ulaşmamış hem fiili gaz kaynağı ve hem de Avrupa'daki mali krizden sonra ortaya çıkan mali kaynak problemleri önemli rol oynuyor. Ayrıca bunların kısa vadede çözülmeleri de hemen hemen imkânsız bulunuyor. Türkiye, bunları dikkate alarak ve Nabucco konusunda daha fazla beklemenin uygun ve doğru olmadığını hesap ederek, gerçekleşmesi çok daha mümkün olan Güney Akım'ı destekleme tercihini yapmış bulunuyor. Bu tercih de akla, var olan gelişmelere ve gelecekle ilgili beklentilere uygun ve yerinde bir tercih bize göre.