- Hakkımızda
- TYB Ödülleri
- Genç Yazarlar Kurultayı
- Kitaplık
- Ahlâk Şûrası
- Yazar Okulu
- Mehmet Âkif Ersoy
- Türkçe Şûrası
- Milletlerarası Şehir Tarihi Yazarları Kongresi
- Yayınlar
- Söyleşi
- Şube Haberleri
- Salgın Edebiyatı
- Haberler
- Şiir Şölenleri
- Mesnevi Okumaları
- Kültür & Sanat Haberleri
- Kültür Kervanı
- Kırklar Meclisi
- Duyurular
- Biyografiler
HÜSN-İ HAT SANATINDA 10 YAZI TİPİNİ TANIYALIM
Hepimizin en azından birkaçını duyduğumuz ancak hangisinin nasıl olduğuna dair pek bilgimizin olmadığı bir saha hüsn-i hat çeşitleri. M. Murtaza özeren, her birine dair kısa bilgilerle bu yazı çeşitlerini derledi.
28 Ağustos 2015 Cuma 15:28
Arap yazısı İslamiyet öncesinde de mevcut bir yazı. Ancak güzelliğini İslam dairesinde kullanıldıkça kazanmış. Zamanla birçok yeni tarzlar geliştirilmiş.
İlk yaygınlık kazanmış yazı biçimi Kufî yazısı olmuş. Harflerin köşeli yazıldığı bu yazı giderek incelmiş, kıvrımlar kazanmış ve nihayetinde ayrı bir letafetle yazılmış. Böylelikle de değişik yazı stilleri ortaya çıkmış.
Selçuklu hakkında bir eser kaleme almış olan Muhammed b. Ali b. Süleyman er-Ravendî'nin yetmiş çeşit yazı yazdığı rivayet edilmektedir. İslam'ın yaygınlık kazanmasından sonra kısa sürede çeşitlenen bu yazı sanatı hüsn-i hat olarak da adlandırılır.
Hepimizin en azından birkaçını duyduğumuz ancak hangisinin nasıl olduğuna dair pek bilgimizin olmadığı bir saha hüsn-i hat çeşitleri.
Hâmid Aytaç'a ait birçok hattın bir arada gösterildiği Hutût-u Mütenevvia | Kamil Akdik'in hat nev'ileri tablosu |
Hüsn-i hattın en yaygın altı çeşidine aklam-ı sitte denir. Yani altı kalem. Yazı çeşitlerinin kalemle sınıflandırılması apayrı bir güzellik. Sanki yapılana değil de yaptırana bak dercesine bir sınıflandırma.
Bu altı kalem ürününün hangi yazılar olduğu üzerinde değişik fikirler beyan edilmişse de genel olarak bu yazılar Sülüs, Nesih, Muhakkak, Reyhanî, Tevkî ve Rikâ şeklinde belirtilir. Bu yazı biçimlerinin yanında Ta'lik, Divanî, Rik'a gibi yazıları da zikredebiliriz.
1 – Kufî
Kufi Besmele - Doğan Çilingir |
Hz. Ali'nin Kufe'yi merkez olarak seçmesinin ardından Kufe'nin siyasi merkez olmasıyla gelişen bu yazı biçimi köşeli, çetin denilebilecek bir üsluba sahiptir. Bu yazı biçimi İslam coğrafyasındaki en eski yazı biçimidir.
2 – Sülüs
Sülüs Fatiha - Hamid-i Âmidî |
Sülüs, üçte bir demektir. Bu adın nereden geldiğine dair çeşitli rivayetler vardır. Ancak Sülüs ile yazılan bir harfin üçte iki nispetinde düzlük, üçte bir nispetinde de yuvarlaklığı haiz olması bu adın nereden kaynaklandığı hakkında bize bir fikir verebilir. Yumuşak ve tatlı bir görünüme sahip olan sülüs, ümmü'l-hutût (yazıların anası) olarak da adlandırılmıştır. Bu yazı biçimi bilhassa kitap unvanlarının, kıt'aların ve levhaların yazılmasında kullanılmıştır.
3 – Nesih
Nesih Salaten Tüncina - Şevki Efendi |
İslam coğrafyasında genişçe kullanılmış bu yazı türü Sülüs'e çok benzer. Sülüs yazının küçük boyutlarda yazılmışıdır. Nesih, bir şeyi ortadan kaldırmak anlamına gelmektedir. Bu ismin nereden geldiği hakkında muhtelif rivayetler bulunmaktadır. Ancak Nesih'ten önce çok yaygın bir şekilde kullanılan Kufî yazısını revaçtan düşürdüğü, kullanılmasını bıraktırdığı için bu ismin kullanıldığı düşünmektedir. Nesih'in kıvrak ve latif tarzı sebebiyle Kur'an yazımında Kufî yazı terk edilmiş ve Nesih tercih edilir olmuş.
Devamı için: http://www.dunyabizim.com/Manset/21344/husn-i-hat-sanatinda-10-yazi-tipini-taniyalim.html
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2012 Türkiye Yazarlar Birliği
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.