İSMAİL KILLIOĞLU: SANAT VE METAFİZİK-II

Bir başka söyleyişle, “metafizik” kelimesinin kullanılma gereğine bağlı sayılacak kavram haline gelmesi ve öylece kabul edilmesi, ona atfedilen konuların doğuş kaynağı görülmemelidir. Zaten, onun kapsamında telakki edilen konular çok önceden düşüncenin, dolayısıyla düşüncenin kendine özgü sistemleştirilmesini içkin olan felsefenin konuları olarak ortaya konulmuş ve tartışılması sürmekteydi. Nitekim felsefenin aynı konuları, Hümanizma’nın insanı yeni bir sorun olarak kavramasıyla, onunla bağlantısı zorunlu görülen birçok konu adeta yeni bir yaklaşım temelinde kurulmaya başlanacaktır ki, bütün bu gelişmeleri ifade etmek üzere “Rönesans” kavramlaştırmasına başvurulacaktır. Rönesans döneminde ise, metafiziğin kapsamında olan konuları anlatmak üzere “Doğa Felsefesi” kavramı tercih edilecektir.

***

Aslında “Doğa Felsefesi” kavramının kökleşmesi, öncelikli olarak felsefenin metafiziğine başvurulmaksızın, sanat ve edebiyat eserlerinin içeriklerinin ve bunları yeni insan sorunu bağlamında araştıran girişimlerinde gözlemlemek gerekmektedir. Francesco Petrarca (1304-1374), bu gelişmelerin öncü ismi olarak anılır. Roma Kilisesi karşısında Hıristiyanlığın farklı bir yorumunu temsil eden Avignon Kilisesi’ne katılır ve orada tanıştığı Laure de Noves, kısaca Laura’ya karşı ilgisi sanatının, daha doğrusu şiirinin devindirici kaynağı olur. Daha sonraki Batı edebiyatında Klasik Akım adını alacak olan hareketin, bir bakıma habercisi ya da öncüsü sayılacaktır. Çünkü Petrarca, şiirlerinde Hümanizm’in kurmaya yöneldiği yeni insan anlayışını, insanın evrendeki ya da doğadaki yalnızlığı temasından hareketle, hem insanı, hem doğayı ve bu ikisinin birlikteliğinde Tanrı’yı kavramanın yolu olarak sanatı önceler. Dolayısıyla, metafizik kavramı değil, doğa olgusu sanatının kurucu unsuru işlevini üstlenir.

Devamı: https://www.milligazete.com.tr/makale/2568167/ismail-killioglu/sanat-ve-metafizik-ii