İSTANBUL ÇARŞI PAZAR İÇİNDE BİR CAN GEZER

İstanbul'u çarşı Pazar dolaşan Gazeteci Kadir Can, son kırk yılın İstanbul'unu fotoğraflamış. Kadir Can'ın objektiflerine yansıyan onlarca fotoğraf "Çarşı-Pazar İstanbul" adıyla kitaplaştı. Kitap günümüzde neredeyse unutulmaya yüz tutmuş çarşı-pazar kültürü hakkında detaylı ayrıntılar içeriyor

Çarşı-pazarlar hayatın tüm rengiyle yaşandığı yerlerdir. Şehrin karmaşası ve gürültüsü buralarda birikir. Elindekileri satmak için olanca gücüyle bağıran pazarcılar, satıcılarla sıkı pazarlığa girişen teyzeler, bu renk ve ses cümbüşünün olmazsa olmazıdır. Bu mekanlar, fotoğraf sanatçıları için de şüphesiz zengin malzeme ihtiva eder. Gazeteci Kadir Can'ın son 40 yılın İstanbul'unu fotoğrafladığı "Çarşı -Pazar İstanbul" kitabı buna en güzel örneklerden biri. İTO tarafından okuyucuyla buluşturulan çalışma Can'ın İstanbul'u çarşı pazar gezerek çektiği fotoğraflardan oluşuyor. Kitap o günleri yaşayanlar için nostalji, artık internet üzerinden alışveriş yapan genç nesiller için de İstanbul'un nereden nereye geldiğinin en güzel belgesi niteliğinde. Kitap çok zengin görsel öğelerle İstanbul'un kültürüne ışık tutuyor. Eminönü Yeni Cami önünde kılıktan kılığa girmiş satıcılar, Yeni Cami'nin sembolü olan güvercinler, Kapalıçarşı, İstanbul'a renk katan çiçekçiler, bit pazarı Kadir Can'ın objektifinde yeniden hayat buluyor.

ZEYREK'TEN BAŞKA YOKUŞ TANIMAM

Kadir Can fotoğrafların yanına zamanın ruhunu yansıtan satırlara da yer veriyor. Sağ taraftaki resim 1982 yılında takılmış Can'ın objektifine. Sanatçı, Fatih'in eski bir semti olan Zeyrek'in fotoğrafının yanına şöyle bir not düşmüş: Zeyrek İstanbul'un yedi tepesinin dördüncüsü üzerine kurulmuş. Günümüzde de hayatın tüm canlılığıyla devam ettiği bu şirin İstanbul semtinde halen Osmanlı mimarisinin kokusunu almak mümkün. Kiliseleri ve manastırlarıyla zamanında Bizans'ın da dinsel merkezi olarak bilinen Zeyrek'e Osmanlı da ayrı bir önem vermiş. Unkapanı'ndaki kuru gıda toptancılarından aldığı patates ve soğan dolu çuvalları atlı arabasına yükleyen bir satıcı "Serçeden başka kuş , Zeyrek'ten başka yokuş tanımam" sözünü doğrularcasına kan ter içinde atıyla yokuşu çıkmaya çalışıyor. Her an yıkılacakmış hissi veren evin penceresinden başını çıkaran kadın ise patatesle soğanın fiyatını öğrenmenin derdinde.

KÜFECİLERİ HATIRLAYAN VAR MI?

Geçmişte günümüzdeki gibi bol değildi her şey. Özellikle 1970'li yıllarda ülkenin ekonomik darboğaza girmesiyle beraber temel ihtiyaç maddeleri karaborsacıların eline düşmüştü. O yıllarda özellikle benzin, yağ, zeytinyağı, margarin ve tekel ürünlerini almak için yaz, kış demeden vatandaşlar uzun kuyruklar oluşturuyordu. Can'ın kitabında en çok yer eden ve dikkat çeken kareler bu kuyruklardan oluşuyor diyebiliriz. Şimdiki gibi her köşe başında marketlerin, manavların bulunmadığı, alışverişlerin haftalık semt pazarlarından yapıldığı o yıllarda küfecilik çoğu kimse için ekmek kapısıydı. Anadolu'dan İstanbul'a gelip özellikle Küçükpazar, Süleymaniye, Vefa gibi semtlerde kalan gurbet yolcularının daimi ekmek kapısı son kırk yıla damgasını vuran önemli pazar öğelerinden.

Haber: Zaman ( 22.06.2011 )