LEVENT KIRCA’NIN SARHOŞ TİPLİ SÖZLERİ

“Sabah her gazeteyi açtığımda, tabi adam gibi gazeteden bahsediyorum. Siz o gazetelerin hangileri olduğunu biliyorsunuz. Yok hala boyalısını okumaya devam ediyorsanız, televizyonda kadın yarışmalarını izliyorsanız, zaten memleketten bir habersiniz demektir. Neyse, açtığımda gazeteleri her gün Cumhuriyet’in biraz daha yitip gittiğini görüyorum.”

Kırca’nın bu paragrafında yaka bir tarafta, paça bir tarafta... Sözlerinin mânâsına biraz kafa yorduktan sonra ancak ulaşabiliyoruz.

Bu sözlerin doğru ve kolay anlaşılmasına mâni olan birkaç ârızası var:

1. İlk cümleyi iki farklı biçimde anlamak mümkün:

A) Kırca sabah her gazeteyi açıyormuş.

B) Kırca sabah bâzı gazeteleri açıyormuş.

İfâdenin kuruluş şekline göre düşünürsek A; sonraki cümleleri göz önüne alırsak B şıkkı doğru olur. Kırca sonraki cümlelerde “gazete”den kasdının “adam gibi gazete” olduğunu ve “boyalısı” olmadığını îzâh etmeye çalışmış.

Mâdemki Levent Kırca sabah her gazeteyi değil de bâzı gazeteleri açıp okuyor, o hâlde cümlesine şöyle başlamalıydı:

“Sabah gazeteyi her açtığımda…”

2. Kırca öyle bir ara cümle (cümle-i mûterize) kurmuş ki ana cümleye kefenlik ve evlere şenlik… Nerede başlıyor, nerede bitiyor? Asıl cümlenin yapıca bir unsuru olmayan mûterize cümleleri bir ibâreyi îzâh etmek için söz arasına katılır; bâzen parantez, çoğu zaman iki kısa çizgi veyâ iki virgül  içine alınır. Böylesi cümlelerin kısa olanı makbul. Ne var ki Levent Kırca endâzeyi kaçırmış: “Sabah her gazeteyi açtığımda...” sözünün akabinde başlayan ara cümlesi paragrafın son cümlesine kadar devâm ediyor.

Kırca’nın “hâlâ” yerine “hala” yazdığını, “bîhaber” sözünü “bir haber” yaptığını hadi görmeyelim. Ama “... her gün Cumhuriyet’in biraz daha yitip gittiğini görüyorum.” gibi büyük lâfları daha derli toplu, kılık kıyâfeti düzgün cümlelerle anlatmalı.

Böyle pejmürde, hırpânî kılıklı bir Türkçeyle bu iş olmaz.

Yakası bir tarafta, paçası bir tarafta olan bu sözler, Levent Kırca’nın meşhur “sarhoş” tiplemesi gibi...