MEHMET SEYFETTİN EROL'DAN: İRAN'A 'AFGANİSTAN' AYARI MI?

Bu ittifakın kilit ülkesi olarak ise, Orta Asya-Güney Asya bağlamında kilit bir pozisyona sahip olan Afganistan ön plana çıkartılmaktaydı. İran’a ekonomik olarak bağlanacak Afganistan, zamanla ABD’nin bu ülkeden-bölgeden saf dışı edilmesinde önemli bir pozisyon üstlenecekti. Bunun için de bölgede kara ve demir yolu ağının teşkili, gümrük ve ticari alanda yeni ortak kararların alınması, ortak para birimine geçme, vizesiz seyahat gibi hususlarda adım atılması gerekiyordu.

Son gelişmeler, adeta bu iddiaları teyit ediyor. İran’ın özellikle Afganistan’daki çok boyutlu yatırımları ve bu kapsamda, örneğin Körfez üzerinden Afganistan’a karayolu ve demiryolu üzerinden açılım sağlamaya çalışması, bunları gerçekleştirirken de özellikle Hindistan’la geliştirdiği ortak projeler dikkatlerden kaçmıyor.

Bu gelişme, çok büyük bir olasılıkla İran ve Hindistan ile sorun yaşayan Pakistan ve Körfez Ülkeleri, özellikle de Suudi Arabistan tarafından da yakından takip ediliyor. Pakistan ve Suudi Arabistan dendiğinde ise ilk akla gelen husus Taliban ve El Kaide.  Her ne kadar Taliban ve özellikle de El Kaide beynelmilel bir yapıya sahip olsalar da, Şiilik ve İran karşısındaki tutumları bu örgütleri daha çok belli merkezlerde tutmaya devam ediyor. Bu hususa, bir de Afganistan iç dinamikleri içerisindeki İran karşıtları dahil edildiğinde, oyunun kapsamı ve aktörleri daha da genişliyor.

Dolayısıyla, “Üçüncü Büyük Oyun”da ABD’nin Afganistan’dan çekilmeye başlaması, buna karşılık İran’ın bunu fırsata çevirmeye çalışması ve bunu yaparken de ABD ile geliştirmeye çalıştığı işbirliği eksenli yeni dönem bölgede yeni bir mücadeleye hız kazandıracak gibi görünüyor.

İran’ın Pakistan sınırında Sünnilerin ağırlıklı olarak yaşadığı Sistan-Belucistan eyaletine bağlı Seravan kırsalında gerçekleştirilen saldırı; “zamanlaması”, “failleri” ve “gerekçeleri” itibarıyla bu açıdan oldukça önemli. Nitekim saldırıyla ilgili olarak ön plana çıkan failler şu şekilde sıralanıyor: Rejim düşmanları, Sünnilerin haklarını savunduğunu ileri süren örgütler ve uyuşturucu kaçakçıları.

Aslında, hepsi aynı kapıya çıkıyor. Dolayısıyla, söz konusu saldırıların İran’ın Afganistan’daki projelerine ve etkinlik arayışlarına paralel bir durum arz edeceğini öngörmek için kahin olmaya gerek yok!
Oyun daha yeni başlıyor...