MOĞOL İSTİLASININ İSLÂM DÜNYASINDA MEYDANA GETİRDİĞİ ETKİLER

Moğol istilası esnasında bilhassa Mâverâünnehir, İran, Irak ve Anadolu şehirleri büyük zarar görmüştür. İslâm medeniyetinin gelişmesinde önemli rol oynayan Merv, Nîşâbûr, Gürgenç ve Rey gibi pek çok büyük şehir adeta haritadan silinmiştir. Birbirinden bağımsız kaynakların rivayetlerine göre, milyonlarca insan Moğollar tarafından katledilmiştir. Sadece Merv ve çevresinde katledilen insanların sayısı bir rivayete göre 700.000, diğer bir rivayete göre ise 1.300.000 kişi olarak kaydedilmiştir. Yine, Nîşâbûr ve çevresinde katledilenlerin sayısı 1.747.000, Herât’ta katledilenlerin sayısı 1.600.000, Bağdad’ın ele geçirilmesi esnasında katledilenlerin sayısı ise 800.000 kişi olarak verilmiştir.

XIV. yüzyılda yaşayan ve kendisi de bir İlhanlı bürokratı olan Hamdullâh Mustevfî-yi Kazvînî bu tahribatı şu çarpıcı cümlelerle tasvir etmektedir: “Dünya eğer bin yıl hiç zarar görmeden kalsa, yine de Moğol istilasının zararlarını telafi etmek ve vaziyeti eski hâline getirmek mümkün olmayacaktır.” Hadiselere çağdaş olan İslâm dünyasının en büyük tarihçilerinden İbnu’l-Esîr, el-Kâmil fî’t-târîh isimli eserinde Moğol istilasıyla ilgili şunları yazmaktadır: “Tatarlar’ın, diğer adıyla Moğollar’ın İslâm diyarına girişleri hadisesini kaleme almaktan yıllarca çekinip durdum. Bu olayları kaydetmeyi hiç de istemiyordum. Bazen bunu yazmanın gereğine inanıyor, bir adım ileri atarken iki adım geri atıp vazgeçiyordum. 

Devamı: https://www.dunyabizim.com/mogol-istilasinin-islm-dunyasinda-meydana-getirdigi-etkiler-makale,2423.html