NİHAT ALİ ÖZCAN: REAGAN’DAN TRUMP’A, JAPONYA’DAN ÇİN’E TİCARET SAVAŞI -1-

Yine de ne olup bittiğini tam olarak anlamanın yolu, eski defterleri karıştırmaktan geçiyor olabilir. 

TEPAV, Ticaret Araştırmaları Merkezi Başkanı E. Büyükelçi Bozkurt Aran, 1980’lerin ortasında tanıklık ettiğimiz ABD-Japonya ticaret savaşına dikkat çekiyor. Ardından da dönemin ABD Başkanı R. Reagan’ın sorunu ifade edişine ve izlediği yönteme göndermede buluyor.

Japon ekonomisi, 1970’lerden itibaren, ABD ile ticari ilişkilerinde sürekli dış ticaret fazlası verdi. Öyle ki ABD’nin 1988 ile 2000 yılları arasında görülen dış ticaret açığının %40’ı ile %65’i arasında değişen oranı Japonya kaynaklıydı. Bu durum o dönemde ABD’yi kaygılandırmaya ve yeni arayışlara itti. Genel olarak Başkan Reagan, Japonya’yı teknoloji hırsızlığı, fikri mülkiyet haklarını ihlal, korumacılık uygulamaları ve kur manipülasyonuyla itham etti.

Ardından, Japonya’ya siyasi baskı uygulamaya başladı. Bu baskıdan kurtulmak isteyen Japon hükümeti, 1985’te diğer gelişmiş ülkelerinde katılımıyla, “Plaza Accord” mutabakatını imzaladı. Bazı “gönüllü” önlemler almak zorunda kaldı. Bunun sonucunda Japon Yeni bir yıl içinde dolara karşı %50 değer kazanırken, başta otomobil olmak üzere ihraç mallarına “gönüllü” kota koymak suretiyle ihracatını sınırladı. Bu uygulamalar Japon ekonomisinin büyümesini frenlerken, “kayıp on yıl” olarak bilinen ekonomik durgunluğa neden oldu. 

Reagan’ın ”yürüttüğü “ticaret savaşının başarısı, bir anlamda, Japonya’nın aynı anda birden fazla cephede rekabet şansının olmamasıyla izah edilebilir. Japonya’nın ekonomik dev, askeri ve siyasi cüce olması göz önüne alındığında, ABD baskılarının sonuç alması hiç de sürpriz değildi.

Son on yıldır Çin, geçmişteki Japonya gibi, ABD dış ticaret açığının %50’sinin kaynağı. Trump’ın söylem ve argümanlarının, Reagan’ın 80’lerdeki iddialarıyla benzerlikleri dikkat çekici. Trump da Reagan gibi, fikri mülkiyet, teknolojik hırsızlık, adil olmayan ticaret uygulamaları ve para politikaları manipülasyonlarından dem vuruyor. Sonuç almak için Çin’e yapısal bazı önlemler dayatıyor. Trump, Arjantin’de yapılan G-20 toplantısında, Çin’den hükümetle ilişkili şirketler için tahsis ettiği Ar-Ge sübvansiyonlarını kısıtlamasını, özel sektör-kamu ilişkilerini yeniden tasarlamasını ve ABD’den “gönüllü” olarak daha fazla mal almasını talep etti.

Devamı: http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/nihat-ali-ozcan/reagan-dan-trump-a-japonya-dan-2796906/?utm_source=partners&utm_medium=gazeteoku.com&utm_campaign=feed