ÖMER LEKESİZ'DEN: "BİLGELİKLER DİVANI"

Hangi yazarlar üzerinde durduğuna ya da hangi yazarların kitaplarını günümüz okurlarına kazandırdığına bakmak bile yeterlidir, Özalp'in edebî ciddiyetini görmek için: İbn Sina, İbn Tufeyl, Sait Halim Paşa, Filibeli Ahmed Hilmi, Şerif Paşa, İzmirli İsmail Hakkı, Faik Reşâd, Ali Suad, Ahmet Mithat Efendi, Şemsettin Sâmî, Habibzâde Ahmed Kemâl, Mehmet Celal, Mehmet Enisî, Muallim Nâcî, Celâl Esad Arseven, Refik Hâlid Karay.

Bu isimler bana şunu söylüyorlar Özalp hakkında: "Yazarın ve kitabın kıymetli olanını –ve/ya kıymetli olanın kıymetini- bilir; Osmanlı Türkçesi onun evidir; has kelimelerden başka malzemesi, has kelimelerin sahiplerinden başka yoldaşı yoktur. Edebiyat bilgisi derindir; edebî zevk taşıyan metinlerin doğru okunması, bu metinlerin sahiplerinin doğru anlaşılması için onların dünyasında hem tecessüs sahibi bir okur hem de müdekkik bir yazar olarak mevzilenmiştir".

Son kitabı "Bilgelikler Divanı" bu belirlemelerimi doğrulayan yeni bir örnektir:

"Bilgelikler Divanı, hikemî şiir tanımlamasına uygun mısra ve beyitlerden oluşan bir seçkidir. Sultan Veled'den Yahya Kemal'e uzanan bir çizgide Sabit, Sâmî, Seyyid Vehbî, Koca Râgıp Paşa ve Nâbî ekolü temsilcilerinin değil tüm şairlerin aynı nitelikteki ürünleri de yer alıyor bu şeçkide" demiş Özalp.

Bilmeyenler için belirteyim: Divan edebiyatında gazeller konularına göre de isimlendirilir. Örneğin aşkı konu alan gazelere "âşıkâne", 'ayş u tarab'ı konu alan gazellere "rindâne", cinselliği konu alan gazellere "şuhâne", edebi, ahlakı, ibreti esas alan eğitici, öğretici nitelikteki gazellere ise "hakimâne ya da hikemî" gazel denir. Nâbî ekolüne nispet edilen bu son tarz gazellerden seçilmiş "mısra-ı âzâde / mısra-ı berceste / şah mısra" ile "beytü'l-gazel /şah beyit"lerden yapılmış bir seçkidir "Bilgelikler Divanı".

"Bilgelikler Divanı'nın çekirdeğini Bursalı Mehmet Tâhir (1861-1925)'in 'Müntehabât-ı Masâri ve Ebyât' adlı seçkisi (İstanbul 1328/1912) oluşturuyor. Mehmet Tâhir, eserini, kendi diliyle söylersek, 'şuarâ-yı sâlife ve hâzıradan âsâr-ı âliyelerini görebildiğim zevât-ı maârif-simâtın yüzü mütecâviz devâvîn ve âsâr-ı manzûmelerini gözden geçirerek ve Harâbât, Mecmûa-i Muallim, Mizânü'l-Edeb, Nevâdirü'l sâr gibi müellefâtı-ı makbûleyi de başlıca merci' ittihâz ederek' hazırlanmıştır".

Recaizâde Ahmed Cevded, Ziya Paşa, Muallim Nâcî, Diyarbakırlı Sait Paşa ve Bursalı Mehmet Tâhir'in izinden yürüyerek oluşturmuş seçkisini Özalp. Ama bu gerek sorunlu mısra ve beyitlerin ayıklanması için eski seçkilerin tekrar gözden geçirilmesi, gerekse başka seçkilere başvurulması gibi dilsel ve teknik nedenlerle uzun süreli ve zahmetli bir uğraşıyı da beraberinde getirmiş.

"saf'ın mikdârını bilmez Süleymân olmayan
Bilmez insan kadrini âlemde insân olmayan"

(Kitaptan, Ziya Paşa: "saf'ın değerini bilmez Süleyman olmayan, bilmez insan değerini dünyada insan olmayan").

Netice olarak, Özalp'ın bir ayağını maruf seçkilerde, diğer ayağını kendi zamanının edebiyatında tutarak gerçekleştirdiği güzel bir çalışma olarak, özenli bir baskıyla kitaplaşmış "Bilgelikler Divanı".

"Cîfe-i dünya değil herkes gibi matlûbumuz
Bir bölük Ankâlarız Kâf-ı kanâ'at bekleriz"

(Kitaptan, Fuzûlî: "Dünya leşi değil akbaba gibi istediğimiz, bir bölük Ankâ'yız ki kanaat Kâf'ını bekleriz").

Büyükşehir'in büyüklük kibriyle balinalaşmış, koltukları pasta savaşlarında kirlenmiş kültür işleri "İstanbul'un Boruları Boruların İstanbul'u" kabilinden kitaplarla uğraşa dursun, küçüklüğü(!) sayesinde büyük işler gerçekleştiren Zeytinburnu Belediyesi'nin Kültür Yayınları aracılığıyla okura ulaşmış "Bilgelikler Divanı".

Sunuşunu "Her büyük medeniyet ölçü koymuş" cümlesiyle başlatarak kültürel asaletini görünür kılan Zeytinburnu Belediye Başkanı Murat Aydın'a bir teşekkür de benden.

Dilinizi hikmetli söyleyişlerle cilâlamak istiyorsanız, üstadım N. Ahmet Özalp'in "Bilgelikler Divanı" sizi bekliyor.

17.03.2012 Yeni Şafak