ÖMER NASUHİ BİLMEN’İN MEAL-TEFSİRİ TEK CİLTTE YENİDEN OKUYUCUYLA BULUŞTU

Türk tefsir geleneğinin önemli isimlerinden Ömer Nasuhi Bilmen’in kapsamlı tefsiri, günümüz okuyucusunun yoğun hayat temposu ve değişen okuma pratiklerine uygun olarak yeniden yorumlandı. Mayıs 2025’te yayımlanan bu yeni eser, Prof. Dr. Muhammet Altaytaş ve M. Fatih Soysal editörlüğünde; A. Taha İmamoğlu, Mustafa Şentürk ve Muhammet Altaytaş’ın katkılarıyla hazırlandı.

Klasikten Modern Okuyucuya Yeni Bir Köprü

Eserin giriş bölümünde yer alan “Modern Dönemde Kur’ân-ı Kerîm Meâl ve Tefsirleri Arasında Ömer Nasuhi Efendi’nin Eseri” başlıklı yazıda, günümüz meâl çalışmalarının Kur’ân kaynaklı yerleşik kavramlardan uzaklaştığına dikkat çekiliyor. Araştırmacılar, bu yaklaşımın Türk milletinin kültürel hafızasından ve dini kavram dünyasından kopuşa yol açtığını belirtiyor. Metinlerin günlük dil seviyesine göre sadeleştirilmesinin “İlahi metnin anlam dünyasına zarar verebileceği” görüşü vurgulanıyor.

Meal-Tefsirin Dikkat Çeken Özellikleri

Yeni çalışmada, okuyucunun Kur’ân’a hem anlam hem de bağlam düzeyinde yaklaşmasını kolaylaştıracak bir yöntem izlenmiş. Eserde şu yenilikler öne çıkıyor:

Her surenin başında içeriğe dair kısa özetler ve değerlendirmeler yer alıyor.

Beş ila on ayette bir açıklayıcı kısa tefsirler sunuluyor.

Kur’an’da geçen yaklaşık 1000 kadar Arapça kavram, dipnotlarla açıklanıyor.

Âyetlerin akaid, fıkıh ve siyer bağlamındaki anlamları detaylı şekilde işleniyor.

Nüzul sebeplerine, hadis kaynaklarına ve Peygamber kıssalarına yer veriliyor.

Bilmen’in İlmi Mirası Işığında

Fatih Camii’nde dersiâmlık, İstanbul Müftülüğü ve Diyanet İşleri Başkanlığı gibi önemli görevler üstlenmiş olan Ömer Nasuhi Bilmen; Büyük İslam İlmihali ve İstilahat-ı Fıkhiyye Kāmûsu gibi eserleriyle tanınıyor. Bilmen’in sözlükçülük birikimi ve ilmihal düzeyindeki sade anlatımı bu çalışmada da kendini gösteriyor.

Yeni meal-tefsir, hem kavramsal derinlik hem de okuyucu dostu yapısıyla, Kur’ân ve sünnetle sahih bir bağ kurmayı hedefleyenler için önemli bir kaynak olma niteliği taşıyor.