ORTA ASYA’DA GEZGİNCİ BİR ŞEYH: HÂCE YÛSUF EL-HEMEDÂNÎ (Ö.535/1140)

Hâce Yusuf Hemedânî, Orta Asya ve Anadolu’daki tasavvuf yolunun ve düşüncesinin oluşmasında ve gelişmesinde çok önemli rol oynamış önemli bir şahsiyettir. Orta Asya ülkelerindeki tasavvufi düşüncenin temelini atan, bu alanda pek çok zatı yetiştiren ve Horasanlı sûfî olarak da bilinmesine rağmen Hâce Yusuf Hemedânî, fazla tanınmamış ve bilinirliği biraz da geri planda kalmıştır. Görülen bu eksikliği az da olsa giderme adına bu önemli şahsiyeti tanıtmaya hayatı, tasavvuf düşüncesi ve etkisi hakkında bilgi vermeye çalışacağız.

Hâce Yusuf Hemedânî, 442/1050 yılında Hemedân Havalisi’ndeki Bûzenecird köyünde doğdu. İlk tahsilini memleketinde yaptıktan sonra on sekiz yaşındayken (yani 460/1067-68 yılında) Bağdat’a giderek o zamanın en önemli eğitim kurumu olan Nizamiye Medresesi’nde eğitim aldı. Orada Şâfî âlimlerinin büyüklerinden olan Ebu İshak Şirazi’den Usûl-i Fıkıh, Hilâf ve Nazar ilimlerinde ileri derecede ders aldı ve meclisine devam etti. Daha sonra Nizamiye Medresesi’nde ders ve vaazlar vermeye başladı. Fıkıh ve ilm-i nazarda geniş vukûfu vardı. Sonra gerek Bağdat’ta gerekse İsfehan ve Semerkand’de Hatîb el-Bağdâdî (ö.463/1073) gibi zamanın büyük muhaddislerinden hadis öğrendi. 

Devamı: https://www.insaniyet.net/orta-asyada-gezginci-bir-seyh-hace-yusuf-el-hemedani-o-535-1140/

Menâkıb kitapları Hoca Ahmed Yesevî’nin Arslan Baba’nın işaretiyle bir aralık Buhâra’ya giderek oranın en tanınmış mürşidi Şeyh Yusuf Hemedânî’ye intisap ettiğini ve onun ölümünü müteakip bir müddet Buhâra’da halkı davete meşgul olduktan sonra, bütün ashabını Hoca Abdülhâlik-ı Gucdüvânî’ye ısmarlayarak manevî bir işaret üzerine Yesî’ye geldiği müttefiken zikreder.