ORTA ASYA’NIN UNUTULMUŞ FİLİSTİN’İ: DOĞU TÜRKİSTAN

Türklerin tarihte ata yurdu/ilk yerleşim yeri olan ve Çinlilerin “Xinjiang” (Şincan)[1] diye adlandırdıkları Doğu Türkistan bölgesi, 1.828.418 km2 yüz ölçümüyle Kazakistan’dan sonra Orta Asya’nın ikinci, dünyanın ise en büyük on dokuzuncu ülkesidir. Bu muazzam coğrafya, Çin topraklarının 1/6’sına tekabül eder. Bu hâliyle yaklaşık olarak Almanya’dan 4, Ürdün’den 25, Pakistan’dan 3, Türkiye’den ise 2,5 kat daha büyüktür.[2]

Coğrafyanın yeryüzü şekilleri de tarih ve hayatı gibi tezatlarla doludur. Bir tarafta uçsuz bucaksız çöller ve vahalar uzanırken, diğer tarafta da yüksek tepeler ve ormanlıklar yer alır. Doğu Türkistan'ın 1/3'üne yakınını çöller (yaklaşık 600.000 km), 90.000 km2sini ormanlıklar ve geri kalanını da tarıma elverişli topraklar ve dağlık bölgeler oluşturur.[3] Tanrı Dağları, Altay Dağları, Pamir Dağları, Taklamakan Çölü, Turfan Çukurluğu ile Tarım ve Cungarya Nehirlerini sınırları içinde bulunduran ülke; Rusya, Moğolistan, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Afganistan, Tacikistan, Tibet, Hindistan ve Çin ile komşudur.

Medeniyetler havzası

Doğu Türkistan, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin kavşak noktası olmuş köklü bir havzadır. Tarihî İpek Yolu’nun önemli bir kısmı bu topraklarda geçmektedir. İslâmiyet’ten önce Şaman, Hint ve Batı Yunan medeniyetlerinin kesiştiği bir noktada iken Uygur Türklerinin 10. yüzyıldan itibaren Müslüman olmaları dolayısıyla İslâm, Budizm ve Batı Hıristiyan medeniyetlerinin de buluştuğu bir bölge durumuna gelmiştir. Bunda jeopolitik konumuyla beraber yer altı ve yer üstü zenginlik kaynakları da çok etkili olmuştur.[4]

Ünlü İranlı Şair Firdevsi'nin (940-1020) 10. yüzyılda otuz yılda kaleme aldığı 60 bin beyitlik eseri “Şehname”de milattan önceki dönemlerden beri Türklerin yaşadıkları topraklara “Turan” adı verildiği kaydedilmiştir. Fakat 7. yüzyıldan sonra, Turan adı Arap ve Fars kaynaklarında “Türkistan” olarak geçmeye başlamış, Marco Polo’nun Seyahatnamesi’nde ise “Büyük Türkiye” ismi kullanılmıştır. Turfan metinlerine göre, Uygur Türklerinin kendi yaşadıkları topraklara verdikleri isim “Uygur İli”dir; ancak kaynaklarda zaman zaman “Uyguristan” adına da rastlanmaktadır. “Büyük Türkiye” anlamına gelen “Uluğ Türkistan”ın batı kısmı 19. yüzyılın ikinci yarısında Ruslar tarafından işgal edilmiştir, doğuda kalan kısmına da “Doğu Türkistan” denmiştir.[5]

Devamı: https://www.dunyabizim.com/mercek-alti/orta-asyanin-unutulmus-filistini-dogu-turkistan-h32126.html