OSMAN CAN'DAN: CUMHURİYET DEMOKRATİKLEŞİRKEN ETİKETLE UĞRAŞMAK

Cumhuriyet devletin sadece şekli ile ilgilidir. O devletin nasıl yönetildiği sorusuna cevap vermez. Cevap verdiği tek bir soru vardır: Devletin tepesinde kim oturuyor. Demokrasi ise kimin, kim adına ve kim tarafından yöneltildiği sorusuna cevap verir. Bu soruların her biri “halk” olarak cevaplanır.

Şafak Pavey’in estetize edilmiş neo-kemalist konuşması ve bu konuşmaya verilen düzeysiz tepkilerin eşliğinde TBMM’de bir anomali sona erdi. Polemiklerden uzaklaşarak Cumhuriyetin 90. yılına denk gelen bu gelişmelerle birlikte cumhuriyetin demokratikleşmesi tartışmasına yoğunlaşmakta yarar var.

Bundan 90 yıl önce Cumhuriyet, 1 Nisan 1923’te I. Meclisin Anayasaya aykırı bir şekilde adeta darbe yapmak suretiyle dağıtılmasının, yani çoğulcu-demokratik temsil imkânlarının ortadan kaldırılmasının ardından ilan edildi. Kısaca Cumhuriyetin ilanı, 1908’den itibaren başlamış ve 1920-23 arasında dönemin koşulları içinde demokrasi olarak nitelendirebileceğimiz bir dönemin sona ermesine denk geliyor. Cumhuriyeti ilan eden II. Meclis, aynen 1982 Anayasasının oylanmasına benzer bir seçimin (aslında plebisitin) ardından oluşturulmuştu. Ama sonraki dönem egemenleri bütün bir siyasal söylemi “cumhuriyet” üzerine inşa ettiler. Cumhuriyete adeta kutsiyet atfedildi. 1925-45 arasında ırkçılıkla/faşizmle, sonrasında bazen laiklikle, bazen de demokratiklikle içeriği doldurulmaya çalışılan “Cumhuriyetin kazanımları” veya “Cumhuriyet değerleri” söylemi bütün siyasal tartışmaları belirleyici oldu.

Yazının devamı için: http://haber.stargazete.com/yazar/cumhuriyet-demokratiklesirken-etiketle-ugrasmak/yazi-803688