OSMANLI MEDRESELERİNE DAİR

EMİR SULTAN HAZRETLERİ PADİŞAHLARIN ÖNÜNDE

Hızlı, belgede o dönemde Bursa'da aktif olarak hizmet veren 39 medresenin isminin yer aldığını belirterek şunları kaydetti: "Belgenin en çarpıcı özelliklerinden birisi, Selatin medreseleri dururken ilk sırada Hazret-i Emir Sultan Medresesi'nin yer almasıdır. Sultanların yaptırdığı medreseler, bu medresenin ardından sıralanıyor. Hazreti Peygamber (S.A.V)'in soyundan gelen Emir Sultan'a padişahların önünde yer verilmesi, Osmanlı'nın İslam'a ne kadar önem verdiğinin en önemli göstergesidir" diye konuştu.

BİR MÜDERRİSE GÜNÜMÜZ PROFESÖRÜNÜN BİRKAÇ KATI ÜCRET

Belgede özellikle şehirde üst düzeyde eğitim veren müderrislere tahsis edilen ücretlerin önce günlük, sonra da aylık maaşlar olarak gösterildiğini, sonra da yıllık rakamların belirlendiğini dile getiren Hızlı, şu bilgileri aktardı: "Müderrislere nakit aldıkları ücretlerin dışında buğday, arpa, pirinç, bal, yağ, üzüm, badem, baharat veriliyor. Bazılarına da odun verildiği anlaşılıyor. Nakit verilenlerin dışında sıralanan kalemler bazen 'aynen' denilerek bunların kendisi verilmekte, bazen de 'bedelen' notu düşülerek ya da herhangi bir not düşülmeyerek, bunların maddi tutarının ilgili vakfın mütevellileri tarafından ödendiği anlaşılmaktadır.

Ayrıca Çelebi Sultan Mehmet (Sultaniye) Medresesi örneğinde olduğu gibi, müderrislere yaylakiye (Sürü sahiplerinin yaylak sahiplerine verdikleri kira) ve 'bedel-i aş' adıyla ek ödemeler de yapılabilmekteydi. Ücret olarak en düşük alan müderris günlük 20, en yüksek ise 100 akçe alıyor. Bundan o dönemde müderrislerin maddi olarak hiçbir sıkıntıya maruz kalmadığını anlıyoruz. Günümüzde bir profesörle mukayese edersek, müderrislerin aldığı miktarlar öğretim üyelerinin aldığından birkaç kat fazla" dedi.

FODULA YARDIMI

Hızlı, belgenin en dikkat çeken yönlerinden birinin de müderrislere günlük olarak verilen fodula (ekmek) sayılarıyla ilgili ayrıntıların bulunduğunu anlatarak, şu görüşleri iletti: "Bursa merkezinde imareti bulunmayan medreselerin müderrislerine değişik imaretlerden fodula tahsisi yapıldığı anlaşılmaktadır. Belgeye göre, Bursa merkezindeki medreselerin 19'una belli başlı imaretlerden fodula takviyesi yapılmaktaydı. Şehir içindeki beş imaretten sağlanan bu imkân sayesinde 19 medresenin müderrisi için her gün toplam 114 fodula tahsis edilmişti.

Müderrislerin, fodulaları, tasarruf hakkı kendilerinde olmak üzere dilediği gibi kullanma ve başkalarıyla paylaşma imkânları da vardı. Fodula tahsisi bakımından en aktif imaretlerin Yıldırım ve Çelebi Sultan (Yeşil/Sultaniye), en az fodula yardımı yapan imaretin de Emir Sultan olduğunu açıkça göstermektedir" diye konuştu.

18.05.2012 Milli Gazete